Xử lý vứt rác bừa bãi: Làm sạch từ môi trường đến nhận thức người dân

Rác là những thứ không dùng nữa, đương nhiên bị bỏ đi. Tuy nhiên, vứt bỏ rác như thế nào để đảm bảo vệ sinh công cộng, sự văn minh cho cộng đồng và không khiến người khác bức xúc, khó chịu lại phản ánh trình độ văn hóa cộng đồng. Đây cũng là chủ đề trong chương trình Chuyên mục văn hóa hôm nay (13/9).

Câu chuyện phải dùng camera ghi hình lại người vứt rác không phải cá biệt. Không chỉ ghi hình, người dân còn chụp ảnh, kèm theo những lời nhắn khá nặng lời vì quá bức xúc trước tình trạng vứt rác bừa bãi. Điều đáng bàn là có ý thức sạch – bẩn vì luôn vứt rác ra xa nhà mình để giữ sạch sẽ. Điều này dẫn đến câu chuyện bi hài như hỗn chiến ném rác sang nhà nhau.

Nói về vấn đề này. nhà nghiên cứu văn hóa Ngô Hương Giang – Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam chia sẻ: "Tôi cho rằng việc nâng cao ý thức bảo vệ môi trường nơi công cộng đang chưa được đánh giá cao. Chế tài hay luật hóa chưa mạnh mẽ, cứng rắn trở thành một hệ thống hoàn chỉnh để đồng bộ hóa tất cả hành vi, trừng phạt các hành vi vứt rác nơi công cộng. Chính vì vậy, người dân có thái độ tùy tiện trong việc ứng xử nơi công cộng, đặc biệt là việc xả rác nơi công cộng".

"Hiện tượng vứt rác bừa bãi nơi công cộng phản ánh văn hóa cha chung không ai khóc, thiếu trách nhiệm với cộng đồng, những gì thuộc lợi ích của tôi thì tôi bảo vệ đến cùng, những gì thuộc về lợi ích của người khác thì tôi thờ ơ, vô cảm. Thứ hai là tâm lý ích kỷ, sẵn sàng bảo vệ sự sạch sẽ của nhà mình và vấy bẩn lên nhà người khác, đò là một trong những tâm lý phủ nhận đóng góp chung cho cộng đồng".

Việc vứt rác bừa bãi không chỉ gây mất vệ sinh cộng đồng mà còn là một trong những thước đo sự văn minh trong hành vi ứng xử nơi công cộng, thể hiện sự phát triển về văn hóa của cộng đồng. Đó là một trong những lý do Singapore phạt rất nặng hành vi xả rác bừa bãi. Người xả rác bừa bãi lần đầu bị phạt 1.000 đô la Singapore, tái phạm sẽ bị phạt từ 2000 – 5000 đô la Singapore và phải lao động công ích.

Tại Việt Nam, từ ngày 25/8, quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường bắt đầu có hiệu lực. Mức xử phạt cho hành vi thải, vứt bỏ rác thải trên vỉa hè có thể lên tới 2 triệu đồng.

"Ngoài việc nâng cao ý thức bằng việc tuyên truyền, khuyên nhủ hay biện pháp truyền thông khác giúp người dân hiểu về việc hành vi xả rác sẽ gây ảnh hưởng tới môi trường xung quanh, bước tiếp theo là biện pháp chế tài – giải pháp mạnh tay, kiên quyết cuối cùng – để ngăn chặn tình trạng xả rác nơi công cộng. Singapore đã làm rất tốt. Ở đó không chỉ sạch từ môi trường mà còn sạch đến nhận thức của người dân, dẫn đến hành vi họ quan tâm đến lợi ích chung của xã hội', ông Ngô Hương Giang nói thêm.

Sở Tài nguyên - Môi trường TP.HCM kiến nghị áp dụng hình thức phạt nguội đối với người vứt rác, tiểu tiện nơi công cộng bằng hình ảnh trích xuất từ camera quan sát.