Vấn đề mới của vận tải biển: Dư thừa container

Thiếu container rỗng để đóng hàng hóa là vấn đề nghiêm trọng vào thời kỳ cao điểm của cuộc khủng hoảng đại dịch Covid-19 nhưng giờ đây, nền kinh tế toàn cầu lại đang đối mặt với câu chuyện ngược lại là có quá nhiều container không sử dụng.

Hãng tư vấn vận tải biển Drewry dự báo lượng container sử dụng trên toàn cầu sẽ giảm 3% trong năm 2023, lần đầu tiên suy giảm trong 14 năm.

Container tập kết ở cảng Long Beach, bang California, Mỹ. Ảnh: Getty

Ngoài việc giá cước đang giảm nhanh, ngành vận tải biển đang vấp phải một thách thức khác khi các bãi container lớn trên thế giới, nơi tập kết các container sau khi được dỡ hàng đã cạn sức chứa. Đó là dấu hiệu cho thấy nhu cầu toàn cầu giảm và suy thoái kinh tế sắp xảy ra.

Trong tuần này, Christian Roeloffs, Giám đốc điều hành Container xChange (Đức), một nền tảng trực tuyến cho thuê và mua bán container, cho biết hiện không có đủ không gian kho để chứa tất cả các container. Việc nguồn cung container tiếp tục bơm vào thị trường, như từ việc thanh lý các đội tàu cho thuê sẽ tạo thêm áp lực với các kho bãi trong những tháng tới.

Andrea Monti, Giám đốc điều hành Sogese (Ý), công ty cho thuê và mua bán container, cũng cho biết các bãi chứa container của công ty trên khắp châu Âu đã được lấp đầy. “Ví dụ, bất kỳ là container đưa vào hay lấy ra từ bãi chứa của chúng tôi ở thành phố Milan giờ đây đều khá bế tắc”, ông nói.

Theo đó, khối lượng container tại các bãi chứa đang tăng lên đến mức phải từ chối một số yêu cầu của khách hàng về dịch vụ thuê kho bãi. “Chúng tôi đang ở trong tình huống không thể tiếp nhận khách hàng mới ở một số địa điểm”, Monti nói.

Ông cho rằng, mùa cao điểm của vận tải biển khi Giáng sinh cận kề, “về mặt kỹ thuật đã không xảy ra trong năm nay” vì các nhà bán lẻ đang thận trọng về lượng hàng tồn kho cao.

Để ngăn chặn tình trạng các bãi chứa container quá tải, các cảng bao gồm cảng Houston ở Mỹ bắt đầu thu phí với các container rỗng nằm ở bãi chứa ở các bến của cảng này hơn bảy ngày, theo Darin Miller, nhà quản lý hàng hải quốc gia của Công ty Sedgwick.

“Điều mà nhiều người không nhận ra là có nhiều lúc các container ở kho bãi ở các cảng đều trống rỗng”, ông nói với CNBC.

Theo ông, số lượng container rỗng bị bỏ lại các cảng quá nhiều, khiến không gian chứa ngày càng thu hẹp và trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng chuỗi cung ứng vì điều này ảnh hưởng đến việc tái điều chuyển container đến nơi khác.

Hai cảng Los Angeles và Long Beach ở bang California cũng đang đề xuất áp phí cao với những container nhập khẩu lưu kho bãi quá lâu. Mức phí có thể lên đến 100 đô la Mỹ /ngày và sau một thời hạn nhất định sẽ tăng thêm 100 đô la Mỹ/ngày nữa. Hiện tại, tổng số container lưu kho bãi ở hai cảng này với thời gian 9 ngày trở lên đã tăng hơn gấp đôi kể từ tháng 2, lên gần 50.000 container.

Hơn nữa, số chuyến tàu ghé cảng bị hủy bỏ cũng đang tăng, một điều bất thường khi mùa mua sắm lớn nhất năm sắp đến gần.

Các chuyến tàu hủy kế hoạch cập cảng khi một công ty vận tải biển quyết định bỏ qua một cảng hoặc toàn bộ hành trình của một chuyến tàu đã lên lịch trình để quản lý các thay đổi trong nhu cầu và công suất vận chuyển.

Trong báo cáo phân tích các chuyến tàu bị hủy ghé cảng mới nhất, hãng tư vấn vận tải biển Drewry cho biết từ cuối tháng 11 đến đầu tháng 12, dự kiến có 14% chuyến tàu bị hủy xảy ra trên các tuyến vận tải container chính.

Các hãng vận tải biển đang cắt giảm công suất để ứng phó với nhu cầu đang suy giảm, khiến số lượng container 20 feet (TEU) rỗng dư thừa trên toàn cầu lên đến 6 triệu.

“Điều này bắt nguồn từ số lượng container mới được giao kỷ lục vào năm 2021 khi hơn bảy triệu TEU được sản xuất và các bên cho thuê cũng như các hãng vận tải biển từ chối loại bỏ các container cũ vì vấn đề thiếu container”, Drewry giải thích.

Giờ đây, các hãng vận tải biển và các bên cho thuê container đang tăng tốc bán container cũ trên thị trường thứ cấp. Với lượng container rỗng tồn kho ở các nhà máy Trung Quốc lên đến hơn 750.000 TEU vào cuối tháng 9, nhu cầu đặt mua container mới cực kỳ yếu.

Tuần trước, hãng vận tải biển lớn thứ hai thế giới Maersk cảnh báo, giá cước vận chuyển đã đạt đỉnh trong bối cảnh bớt tắc nghẽn chuỗi cung ứng và nhu cầu giảm.

Gần 60% trong số 200 công ty giao nhận, thương nhân và chủ hàng mà Container xChange khảo sát vào tháng trước cho biết, đang phải xoay xở ứng phó với các rủi ro địa chính trị, kinh tế vốn đang gây áp lực suy giảm đối với nhu cầu tiêu dùng, kéo theo sự suy giảm nhu cầu container.

“Chúng tôi biết rằng thị trường đang bi quan về nhu cầu của người tiêu dùng do nhiều yếu tố như lo ngại suy thoái và rủi ro lạm phát. Nhu cầu của người tiêu dùng giảm đáng kể, dẫn đến nhu cầu vận chuyển hàng hóa ít hơn nên nhu cầu container trên toàn cầu cũng giảm đi tương ứng”, người phát ngôn của Container xChange nói với CNBC.

Container xChange cho biết, tình trạng mất cân đối về cung và cầu đối với container, số lượng container rỗng chuyển sang châu Á gia tăng và không gian kho bãi chật hẹp hơn sẽ là những chủ đề cần được chú ý trong năm 2023.

“Phần lớn những người được khảo sát bởi Container xChange vào tháng 10 cho biết, giá container giảm không phải là một chỉ báo cho thấy kinh tế toàn cầu sẽ bình thường hóa vào năm 2023. Rõ ràng, ngành vận tải biển không lạc quan về việc chuỗi cung ứng sẽ trở lại đúng hướng,” Container xChange nhận định.

Lê Linh (Theo CNBC)

TBKTSG