Tin thế giới 25-6: Nga nói khác về chuyện Ukraine gia nhập EU; Kinh tế Mỹ giảm tăng trưởng
Tổng thống Mỹ lên án phán quyết về quyền phá thai của Tòa tối cao; Ukraine thừa nhận thất thế ở Donbass; Honduras đóng băng giá xăng dầu một tháng; Chứng khoán tăng tốt, dầu giảm giá... là những tin tức thế giới đáng chú ý sáng 25-6.
* Ngày 24-6, Tòa án Tối cao Mỹ đã đảo ngược phán quyết trong án lệ Roe và Casey năm 1973, cho rằng quyền phá thai không phải là một quyền hiến định, do đó các bang của Mỹ sẽ tùy ý định đoạt vấn đề cấm hay cho phép phá thai.
Tổng thống Joe Biden đã lên án phán quyết nói trên, cho rằng quyết định này sẽ làm thay đổi đáng kể cuộc sống của hàng triệu phụ nữ tại Mỹ và làm trầm trọng thêm căng thẳng đang gia tăng tại quốc gia phân cực sâu sắc này, Hãng tin Reuters đưa tin.
Anh, Pháp và một số quốc gia khác gọi phán quyết của Tòa án Tối cao Mỹ là một bước lùi trong khi Vatican lên tiếng ca ngợi quyết định này.
Một số công ty tại Mỹ, bao gồm Walt Disney, Meta, ngân hàng JPMorgan và ngân hàng Deutsche Bank, cho biết sẽ chi trả phí đi lại để thực hiện bất cứ thủ tục y tế nào, bao gồm phá thai, cho nhân viên.
* "Với quyết định trao cho Ukraine và Moldova tư cách ứng cử viên, Liên minh châu Âu đã khẳng định mình tiếp tục khai thác Cộng đồng các quốc gia độc lập (SNG thuộc Liên xô cũ) ở cấp độ địa chính trị, và dùng nó để cô lập nước Nga", bà Maria Zakharova - phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga nêu trong thông cáo ngày 24-6.
"Các nước châu Âu không nghĩ đến các hậu quả tiêu cực với ý định như vậy"
Phát ngôn này được thấy là cứng rắn hơn so với những phát ngôn trước đó trong ngày. Chẳng hạn, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết các động thái của EU với Ukraine hay Moldova là "chuyện nội bộ của châu Âu". Còn Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov khẳng định việc Ukraine và Moldova gia nhập EU không đặt ra mối đe dọa nào cho nước này vì EU không phải là liên minh quân sự.
* Sau cuộc điện đàm ngày 24-6 với tướng Mark Milley - Chủ tịch Hội đồng tham mưu trưởng liên quân Mỹ, tướng Ukraine Valeriy Zaluzhniy cho biết Kiev cần "hỏa lực ngang ngửa" Matxcơva để ổn định tình hình khó khăn tại vùng Lugansk.
Ukraine cho biết lợi thế pháo binh của Nga tại tiền tuyến Donbass đang gây thiệt hại đáng kể cho quân đội nước này. Đồng thời Kiev kêu gọi các đối tác phương Tây cung cấp thêm vũ khí để kháng cự trước quân đội Nga, theo Reuters.
* Lần đầu tiên trong 30 năm qua, Hạ viện Mỹ đã thông qua dự luật kiểm soát súng do cả hai đảng Cộng hòa và Dân chủ xây dựng vào ngày 24-6. Dự luật đã được trình lên Tổng thống Joe Biden để ký thành luật.
Dự luật được Hạ viện thông qua với kết quả 234 phiếu thuận/193 phiếu chống, bất chấp phán quyết trước đó của Tòa án Tối cao Mỹ về việc mở rộng quyền sử dụng súng khi tòa cho rằng người Mỹ có quyền mang súng ngắn ở nơi công cộng để tự vệ.
* Ngày 24-6, Cơ quan an ninh quốc gia Ukraine (SBU) cho biết họ đã phát hiện một mạng lưới tình báo Nga liên quan đến nhà lập pháp người Ukraine Andriy Derkach , theo Reuters. Trước đây, Mỹ cũng từng cáo buộc ông Derkach là một đặc vụ Nga.
Theo SBU, ông Derkach đã lập một mạng lưới các công ty an ninh tư nhân, sử dụng các công ty này để hỗ trợ binh lính Nga tiến vào các thành phố Ukraine trong chiến dịch quân sự của Matxcơva ngày 24-2.
Ông Derkach, hiện không rõ tung tích, chưa lên tiếng về cáo buộc trên. Nga cũng chưa bình luận về vấn đề này.
Trước đó, ông Derkach từng phủ nhận có hành vi sai trái, và giải thích bị chính quyền nhắm đến do đứng lên chống tham nhũng.
Thị trường chứng khoán toàn cầu tăng điểm trong ngày 24-6 và tăng mạnh trong tuần do giá hàng hóa giảm gần đây làm giảm bớt lo lắng về lạm phát và triển vọng tăng lãi suất, theo Hãng tin Reuters.
Chỉ số S&P 500 tăng 3,06%, mức tăng theo ngày lớn nhất kể từ tháng 5-2020, và chỉ số chứng khoán toàn cầu MSCI tăng 4,8% trong tuần.
Chỉ số Dow Jones tăng 823,32 điểm, tức là 2,68%, lên 31.500,68 điểm trong khi chỉ số S&P 500 tăng 116,01 điểm, tương đương 3,06%, lên 3.911,74 điểm và chỉ số Nasdaq tăng 375,43 điểm, hay 3,34% lên 11.607,62 điểm.
Tính cả tuần, chỉ số S&P 500 tăng 6,4%, Dow Jones tăng 5,4% và Nasdaq tăng 7,5%.
Chỉ số chứng khoán toàn cầu MSCI tăng 2,63%. Tại châu Âu, chỉ số STOXX tăng 2,62%.
Giá dầu cũng mạnh hơn trong ngày 24-6. Giá dầu West Texas Intermediate tại thị trường Mỹ tăng 3,35 USD lên mức 107,62 USD/thùng và giá dầu Brent tăng 3,07 USD lên mức 113,12 USD/thùng.
Giá vàng tăng 0,2% lên mức 1.826,39 USD/ounce.
* Một quan chức cấp cao Afghanistan cho biết nước này đang thiếu nguồn cung cấp y tế để chữa trị cho những người bị thương trong vụ động đất 5,9 độ Richter ở miền đông nước này. Ngày 24-6, một dư chấn, xảy ra cùng địa điểm trận động đất, đã giết thêm 5 người.
Tính đến nay, đã có 1.036 người thiệt mạng, khoảng 2.000 người bị thương và 10.000 căn nhà bị hư hại hoặc sập hoàn toàn, theo Liên Hiệp Quốc.
* Ngày 24-6, Chính phủ Honduras thông qua lệnh đóng băng một tháng đối với việc tăng giá xăng, dầu. Đây là động thái can thiệp mới nhất của quốc gia Nam Mỹ này khi lạm phát khiến giá khí đốt toàn cầu tăng vọt, theo Reuters. Lệnh chính thức có hiệu lực từ ngày 27-6.
* Ngày 24-6, Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) cắt giảm dự báo tăng trưởng kinh tế Mỹ do các đợt tăng lãi suất mạnh hơn của Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED), song dự đoán Mỹ sẽ tránh được một cuộc suy thoái "trong gang tấc".
Trong đánh giá thường niên về các chính sách kinh tế của Mỹ, IMF cho biết kỳ vọng GDP Mỹ sẽ tăng trưởng 2,9% trong năm 2022, giảm nhiều so với dự báo trước đó của IMF là 3,7% hồi tháng 4 vừa qua.
Đối với năm 2023, IMF cũng cắt giảm dự báo tăng trưởng của Mỹ từ 2,3% xuống còn 1,7%, và dự báo tăng trưởng năm 2024 của Mỹ ở mức 0,8%.
Tháng 10-2021, trước khi có đợt bùng dịch COVID-19 do biến thể Omicron, và trước khi Nga mở chiến dịch quân sự tại Ukraine khiến giá lương thực và nhiên liệu tăng vọt, IMF dự báo tăng trưởng Mỹ năm 2022 là 5,2%.
Xếp hàng đổ xăng
Ukraine, Moldova trở thành ứng viên gia nhập Liên minh châu Âu (EU); Afghanistan cứu hộ gần xong các nạn nhân động đất chỉ sau 1 ngày; Mỹ công bố thêm hỗ trợ an ninh trị giá 450 triệu USD cho Ukraine... là những thông tin đáng chú ý.