Tham vọng về một ‘Thung lũng Silicon thứ hai’ của Trung Quốc
Trung Quốc đang tham vọng biến một vùng ngoại ô Thượng Hải trở thành "Thung lũng Silicon", với sứ mệnh trở thành “cái nôi” nuôi dưỡng ngành công nghệ cao.
Đó là Lingang, vùng đất rộng 120 km vuông, nằm tại phía đông nam thành phố Thượng Hải. Với diện tích bằng khoảng 1/6 Singapore, Lingang hồi năm 2018 được coi là khu vực thương mại tự do hàng đầu đất nước, với sứ mệnh trở thành “cái nôi” nuôi dưỡng ngành công nghệ cao cấp, từ đó giúp Trung Quốc thoát khỏi sự phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài.
Dù đã nhận được hàng tỷ USD đầu tư, nhưng tương lai của Lingang, với tư cách là ‘Thung lũng Silicon’ mới của Trung Quốc, vẫn khá bất định. Trong bối cảnh nền kinh tế tăng trưởng chậm, song song với những căng thẳng địa chính trị vốn đang tác động tiêu cực lên lĩnh vực công nghệ Trung Quốc, Lingang có thể sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc thu hút dòng vốn tư nhân và nhân tài.
Theo Bloomberg, Lingang hiện đã thu hút được 62 tỷ USD đầu tư cho 300 dự án công nghiệp biên giới như sản xuất chip và xe điện nhờ ưu đãi thuế và chính sách nới lỏng. Vị trí gần cảng container lớn nhất thế giới cũng được coi là lợi thế lớn của Lingang.
Tuy nhiên, ngoại trừ Tesla, hãng xe điện ngoại cho xây dựng siêu nhà máy mới vào năm 2019, Lingang chủ yếu chỉ thu hút được các nhà đầu tư trong nước, chẳng hạn như SMIC, công ty AI Sense Time Group hay công ty công nghệ Amperex. Các tập đoàn đa quốc gia gần như vắng bóng hoàn toàn, trong bối cảnh Mỹ hạn chế đầu tư vào lĩnh vực công nghệ Trung Quốc.
Hiện tại, phần lớn Lingang vẫn là ‘thị trấn ma’ khó chiêu mộ nhân tài do điều kiện cơ sở hạ tầng và tiện nghi cơ bản, chẳng hạn như căn hộ, trường học và giao thông công cộng, không được đảm bảo. Nhân lực đang làm việc tại Lingang chủ yếu là công nhân nhà máy và quản lý tại chỗ, sống gần đó hoặc ở các quận lân cận.
Trong chuyến thăm gần nhất, Lingang trông vẫn giống một khu công nghiệp rộng lớn với nhiều công trình đang được xây dựng khẩn trương. Nổi bật nhất là hồ nước nhân tạo rộng hơn 780 sân bóng đá, xung quanh rợp bóng cây và các khu phức hợp thương mại.
“Lợi thế lớn nhất của Lingang là mang lại nhiều cơ hội công nghiệp lớn”, Li Jian, nhà nghiên cứu cấp cao tại Học viện Khoa học Xã hội Thượng Hải, cho biết. “Tuy nhiên, điều này đòi hỏi một môi trường sống và điều kiện làm việc tốt hơn. Về mặt này, vẫn còn một số khoảng trống để Lingang lấp đầy”.
Chắc chắn, Thượng Hải có nhiều kinh nghiệm trong việc biến những vùng đất hẻo lánh trở thành trung tâm kinh doanh bùng nổ. Pudong, khu vực nằm phía đông thành phố, là ví dụ điển hình. Xuất phát khô cằn từ những cánh đồng lúa hoang sơ, Pudong đã trở thành trung tâm tài chính nổi tiếng tại Trung Quốc chỉ sau 3 thập kỷ phát triển.
Được biết, Thượng Hải đã đặt ra một mục tiêu đầy tham vọng là biến Lingang trở thành trụ sở của hơn 1.000 công ty công nghệ cao, 100 tổ chức nghiên cứu & phát triển và 8 phòng thí nghiệm cạnh tranh quốc tế vào năm 2025. Giá trị ngành công nghiệp chip khi đó sẽ vượt quá 100 tỷ nhân dân tệ (14 USD tỷ), tăng gấp 10 lần so với năm 2021.
Tuy nhiên, tham vọng sẽ đi đôi với thách thức, nhất là khi tốc độ tăng trưởng kinh tế Trung Quốc đang chậm lại.
“Số lượng các công ty công nghệ phức tạp không tăng lên. Môi trường tổng thể quan trọng hơn nhiều”, Andy Xie, một nhà kinh tế độc lập có trụ sở tại Thượng Hải, cho biết. “Thượng Hải đang đặt cược lớn vào Lingang. Sẽ mất nhiều thời gian để giải quyết vấn đề ”.
Theo Bloomberg, chính phủ Trung Quốc hiện đang ưu tiên xây dựng nhiều căn hộ tiện ích phục vụ khoảng 800.000 cư dân vào năm 2025. Gần 2 triệu mét vuông đất được dành để phát triển khu đô thị trong năm nay, tức chiếm ⅓ tổng nguồn cung đất mới cho nhà ở tư nhân tại Thượng Hải vào năm 2022.
Ngoài ra, để thu hút nhân tài, giới chức Trung Quốc cũng hạ ngưỡng mua bất động sản vào tháng trước, đồng thời cấp giấy phép cư trú cho những sinh viên ưu tú tốt nghiệp từ các trường đại học hàng đầu danh tiếng.
Bên cạnh đó, chính quyền thành phố cũng cam kết mở rộng mạng lưới giao thông công cộng tới các vùng ngoại ô, bao gồm cả Lingang. Một tuyến đường sắt dài 26km nối liền vùng ngoại ô với sân bay quốc tế Pudong cũng đang được lên kế hoạch.
“Lingang có tiềm năng trở thành một trung tâm công nghệ về lâu về dài. Tuy nhiên, đây sẽ là một nhiệm vụ rất khó khăn”, Pan Jiang, tổng giám đốc quỹ đầu cơ Kandao Asset Management Co. có trụ sở tại Thượng Hải, cho biết.
Trước đó, ngoài Lingang, thành phố Thâm Quyến với 17 triệu dân cũng được ví như “Thung lũng Silicon của Trung Quốc” với trụ sở của rất nhiều hãng công nghệ nổi tiếng như Tencent hay Huawei. Khu vực này đóng góp phần lớn sản lượng cho các ngành công nghiệp như công nghệ và cơ khí, từ đó đóng vai trò quan trọng trong việc ổn định chuỗi cung ứng toàn cầu. Ngoài ra, chính phủ cũng đặt mục tiêu đưa Thâm Quyến trở thành một trong những thành phố dẫn đầu trên thế giới về sức mạnh kinh tế và chất lượng phát triển vào năm 2025.
Được biết, Thâm Quyến là thủ phủ công nghệ, nơi sản xuất những con chip và linh kiện dùng trong nhiều ngành công nghiệp. Các biện pháp phong tỏa diện rộng trước đó để ứng phó với dịch COVID-19 tại cửa ngõ này, theo đó, từng được cho là có thể tác động đến khoảng một nửa GDP Trung Quốc.
Theo: Bloomberg
Vũ Anh