Phù tay sau điều trị ung thư vú
Một trong những tác dụng phụ thường gặp trong điều trị ung thư, đặc biệt đối với ung thư vú, là phù tay.
Phù tay do việc phẫu thuật hay xạ trị tại vú và nách làm mất tính toàn vẹn của hệ bạch huyết xung quanh, dẫn đến ứ trệ dịch bạch huyết. Nó sẽ làm người bệnh cảm thấy đau đớn, các chi khó cử động và di chuyển, gây khó khăn trong sinh hoạt và giảm đáng kể chất lượng sống. Bệnh nhân có thể sẽ phải sống chung suốt đời nếu can thiệp muộn.
Bệnh nhân Đ.T.M. (68 tuổi, trú tại Đức Chính, Đông Triều, Quảng Ninh) phát hiện ung thư vú phải năm 2014. Bệnh nhân đã được cắt bỏ tuyến vú, nạo vét hạch bạch huyết phía nách phải.
Sau khoảng 2 - 3 tháng, cánh tay bên phải của bệnh nhân ngày một sưng nề, to dần. Khi đến thăm khám tại Bệnh viện Việt nam - Thụy Điển Uông Bí (Quảng Ninh), tay phải của bệnh nhân đã to gấp đôi tay còn lại. Bệnh nhân được chẩn đoán mắc biến chứng sau điều trị ung thư, gọi là phù bạch mạch (phù tay voi).
Theo bác sĩ Trần Thị Hòa Bình, Khoa Hóa trị can thiệp và chăm sóc giảm nhẹ, sau điều trị ung thư vú, có khoảng 15 - 20% người bệnh bị phù cánh tay. Phẫu thuật cắt bỏ hay xạ trị vào vùng nách nhằm tiêu diệt các tế bào ung thư vú ác tính nhưng lại khiến cho hệ thống bạch mạch và hạch bạch huyết bị tổn thương, tắc nghẽn. Lượng bạch huyết vốn dĩ được lưu thông tuần hoàn, nay bị chặn lại, dẫn đến tình trạng ứ đọng vào các kẽ mô xung quanh gây phù nề.
Triệu chứng phổ biến nhất của phù tay là sưng dần ở một hoặc cả hai cánh tay từ bả vai đến các ngón tay. Người bệnh bị đau, nhức, nặng nề cánh tay, hạn chế vận động.
Điều trị phù tay nên phối hợp nhiều biện pháp để mang lại hiệu quả tốt nhất và nên bắt đầu điều trị càng sớm càng tốt. Một số biện pháp điều trị phù tay được khuyến cáo bao gồm: Chăm sóc da, tập thể dục, băng ép bằng găng tay hoặc gạc quấn, phẫu thuật…
Qua đây, các bác sĩ lưu ý: Để phòng ngừa phù bạch mạch, cần tầm soát để phát hiện ung thư sớm. Khi đó có thể sẽ giảm được các can thiệp ảnh hưởng đến hệ thống bạch huyết như nạo vét hạch, xạ trị.
Đồng thời, người bệnh sau mổ ung thư vú cần được khám và theo dõi định kỳ, khi thấy có biểu hiện của phù bạch mạch nên điều trị sớm kết quả sẽ tốt hơn.
