Phụ huynh "rối não" về phát âm tiếng Việt, mỗi giáo viên dạy một kiểu

Chia sẻ Facebook

Vào năm học, cách phát âm chữ cái "q" (viết hoa là "Q") lại gây lên cuộc tranh luận trong phụ huynh.

Trên một diễn đàn dành cho phụ huynh, câu chuyện về dạy con cách đánh vần tiếp tục gây chú ý. Theo vị này, năm lớp 1, khi học bộ sách Cánh Diều, cô giáo hướng dẫn con phát âm chữ "q" là /cu/.

Tuy nhiên, năm lớp 2, khi con học bộ sách Bộ Kết nối tri thức với cuộc sống chữ "q" lại được hướng dẫn đọc là /quy/. Điều này khiến học sinh, phụ huynh bối rối, không biết phát âm như thế nào là đúng.

"Sự không thống nhất này khiến các bậc cha mẹ thấy hoang mang trong khi dạy con học bài ở nhà", phụ huynh này chia sẻ.

Sách tiếng Việt lớp 2, Bộ Kết nối tri thức với cuộc sống, bài tập ở trang 29 hướng dẫn chữ "q" đọc là "quy" (Ảnh: Huyên Nguyễn).

Không chỉ bà mẹ này mà dưới phần bình luận, hàng chục phụ huynh có nhiều ý kiến với những tranh luận trái chiều. Có ý kiến còn cho hay một cách đọc chữ "q" khác là /quờ/.

Cô giáo Đào Thu Thủy - giáo viên trường tiểu học tại Hà Nội - hướng dẫn học sinh phát âm chữ cái "q" là /cu/. Song, cô giải thích thêm âm "q" chỉ là chữ cái trong bảng chữ cái. Trong tiếng Việt, âm "q" không đứng một mình mà cần ghép với âm "u" để tạo thành âm "qu", đọc là /quờ/ sau đó sẽ ghép với những âm và thanh sắc khác được.

Theo tra cứu của phóng viên Dân trí, trong Từ điển tiếng Việt của Viện Ngôn ngữ học (2010) chỉ dẫn chữ "q" (con chữ thứ 21 của bảng chữ cái chữ quốc ngữ) đọc là /cu/.

Trong khi đó, Từ điển tiếng Việt bản mới nhất của Trung tâm Từ điển học, Hoàng Phê chủ biên (2020) chữ "q" lại được hướng dẫn đọc là /quy/.

Lý giải về những cách đọc khác nhau này, ThS văn học Nguyễn Hương - giảng dạy tại Thái Nguyên - cho biết thời gian gần đây, có một số thay đổi về cách phát âm ba chữ cái "c", "k" và "q".

Trong đó, chữ cái "q", có hai cách đọc là /quy/ hoặc /cu/. Trong các sách, học sinh sẽ được dạy chữ cái "q" luôn đi chung với chữ cái "u" và đọc là /quờ/.

Ví dụ từ "quả" đánh vần là /quờ - a - qua - hỏi - quả/ hoặc /cu - a - coa - hỏi - quả/.

Trong sách tiếng Việt lớp 1, bài học về chữ cái "q" luôn được ghép cùng với chữ cái "u" để tạo thành "qu" (Ảnh chụp lại trang sách).

"Trước đây ở lứa tuổi của các phụ huynh thường phát âm chữ cái "k" là /ca/, chữ cái "q" là /quy/. Tuy nhiên, gần đây, đã thay đổi phát âm hai chữ cái đó lần lượt thành /cờ/ và /cu/. Tuy nhiên, phát âm là /ca/ và /quy/ cũng không sai, do cách thống nhất của từng bộ sách, từng giáo viên", ThS Nguyễn Hương chia sẻ.

PGS.TS Phạm Văn Tình - nguyên Tổng Thư ký Hội Ngôn ngữ học Việt Nam, hiện là Giám đốc Trung tâm Việt Nam học - cho biết trong chữ quốc ngữ, âm vị /k/ được thể hiện bằng 3 chữ cái "c", "k" và "q".

Theo ông Tình, về mặt khoa học ngôn ngữ và khoa học sư phạm cả hai cách đánh vần chữ cái "q" là /cu/ hay /quy/ đều hướng tới mục tiêu cơ bản của tiểu học là "nhận diện" chính xác được chữ để đọc thông, viết thạo.

"Một số con chữ sẽ được nói theo nhiều cách nói, không có một quy chuẩn nào dứt khoát phải phát âm là gì. Do vậy, các trường, các địa phương lựa chọn tài liệu nào sẽ dạy học sinh đánh vần theo cách tài liệu đó hướng dẫn", PGS.TS Phạm Văn Tình bày tỏ.

Từ điển tiếng Việt của Trung tâm Từ điển học, Hoàng Phê chủ biên (2020) chữ "q" được hướng dẫn đọc là /quy/ (Ảnh: PGS.TS Phạm Văn Tình).

Ông dẫn chứng một số từ có nhiều cách đọc như: chữ "c" có thể đọc là "xê" hay "cờ"; chữ "m" có thể đọc là /mờ/ hoặc /em mờ/; chữ "n" cũng có thể đọc /nờ/ hay /en nờ/...

Song, ông Tình nhấn mạnh giáo viên cần giải thích cho học sinh, phụ huynh về những thắc mắc này để tránh gây nhầm lẫn, tranh cãi.

Theo vị chuyên gia, dù chọn cách nào cũng sẽ không ảnh hưởng đến kết quả học tập, sử dụng tiếng Việt của học sinh sau này vì thực tế việc phát âm này chỉ dừng ở giai đoạn đầu khi các em bắt đầu học chữ.

Trước đó, báo Tổ quốc ngày 28/8/2021 cũng có bài đăng với thông tin: "Kèm con lớp 1, mẹ suýt ngất vì một chữ cái: Đọc như nào đây, sao tôi học rồi mà hoang mang quá?". Nội dung được báo đưa như sau:

Hiện tại nhiều tỉnh thành trên cả nước đã cho học sinh tựu trường. Do ảnh hưởng của dịch nên một số địa bàn triển khai dạy online cho học sinh các cấp. Với lớp 1, việc học online sẽ tương đối khó khăn hơn do ở độ tuổi này, các em chưa thể tập trung và cần có sự kèm cặp sát sao của cha mẹ. Trong quá trình dạy học cho con, nhiều cha mẹ đã rơi vào những tình huống oái ăm, khiến ai cũng phải phì cười.

Vụ phụ huynh xôn xao vì cô giáo yêu cầu "đọc thông, viết thạo" trước khi vào lớp 1: Trưởng phòng GD&ĐT nói gì?

Mới đây, một gia đình đã chia sẻ câu chuyện của mình lên Facebook. Chuyện là gia đình này có con năm nay vào lớp 1. Khi kèm con học Tiếng Việt, cả gia đình đã cãi nhau ỏm tỏi vì không biết dạy con đọc chữ Q là gì cho đúng!

Mẹ thì đọc là "Qui", ông thì đọc là "Quờ", còn bà lại đọc là "Cu". Vậy là cả nhà đau đầu, không biết dạy con đọc chữ Q ra sao? Câu chuyện này sau khi được chia sẻ trên mạng xã hội đã thu hút sự được nhiều sự chú ý. Bởi rất nhiều bậc phụ huynh cũng ngơ ngác, không biết rõ chữ "Q" đọc chính xác ra sao? Nhiều người hỏi nhau: "Đọc là Qui nhỉ? Trước giờ mình đọc là Qui, sao giờ có cả Cu với Quờ là như nào?"

Vậy rốt cuộc, Q đọc như nào?

Theo một giáo viên tiểu học ở Hà Nội: "Một âm được ghi bằng nhiều chữ cái: âm Cờ được ghi bằng 3 chữ C, K và Q. Khi dạy, C đọc Cờ, K đọc Ca và Q đọc Cu. Ðặc biệt âm Q không bao giờ đứng một mình mà luôn đi với U thành Qu đọc là Quờ.

Nói một cách dễ hiểu, Q có tên chữ cái là Qui; đọc chữ là Cu và đánh vần (kèm âm u) là Quờ.

Chia sẻ Facebook