NSND Trần Nhượng: Là Đại tá về hưu, tình duyên lận đận, qua 3 đời vợ

Dù sự nghiệp thành danh, nhưng cuộc sống đời tư của NSND Trần Nhượng lại lận đận. Ở tuổi ngoài 70, ông lấy công việc làm niềm vui.

NSND Trần Nhượng là một trong những “cây đa, cây đề" của sân khấu và màn ảnh miền Bắc. Tên tuổi ông gắn liền với hàng loạt vai diễn phản diện trong các bộ phim truyền hình ăn khách của VTV như Khi đàn chim trở về, Bản di chúc bí ẩn, Chủ tịch tỉnh, Người phán xử. ..

NSND Trần Nhượng

Diễn xuất của Trần Nhượng thành công đến nỗi, khán giả thấy ông là sẽ nghĩ ngay tới một nhân vật phản diện, một lãnh đạo biến chất hay đểu giả, suy đồi đạo đức… Song khác với hình ảnh đểu cáng trên phim, ở ngoài đời nam nghệ sĩ là người hiền lành, thật thà và yêu nghề.

Vì có nhiều cống hiến cho nghệ thuật, Trần Nhượng được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ NSND vào năm 2015. Ông cũng từng giữ các chức vụ như Trưởng đoàn kịch Công an, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn và Phát triển Nghệ thuật sân khấu Việt Nam. Hiện tại, NSND Trần Nhượng đã nghỉ hưu với Quân hàm Đại tá.

Chia sẻ về cơ duyên đến với với nghệ thuật, nghệ sĩ Trần Nhượng kể khi ông đi nộp hồ sơ thi đại học, thì Đoàn ca múa kịch Hải Hưng cũng tuyển người. Thấy Trần Nhượng chăm chú theo dõi, người bạn đi cùng đẩy ông vào chỗ đăng ký. Nào ngờ, ông lại trúng tuyển.

Thế nhưng khi ấy, gia đình nghệ sĩ Trần Nhượng lại phản đối kịch liệt. Bố mẹ không chấp nhận việc con trai đi theo nghệ thuật, muốn ông học đại học, trở thành kỹ sư, bác sĩ. Tuy nhiên, vì đam mê NSND Trần Nhượng vẫn quyết theo nghề. Thậm chỉ để được làm nghệ thuật, nam nghệ sĩ phải đánh đổi nhiều thứ, trong đó có cả việc phải lấy vợ.

Năm 1983, nghệ sĩ Trần Nhượng được mời về Đoàn Nghệ thuật CAND. Sau nhiều thành công trên sân khấu kịch, ông lấn sân sang lĩnh vực điện ảnh, trở thành diễn viên quen mặt trong các bộ phim truyền hình, điện ảnh ăn khách. Nam nghệ sĩ còn được mệnh danh là "ông trùm vai phản diện" vì đóng nhiều vai ác, vai tội phạm và vai nào cũng rất đạt.

Nghệ sĩ Trần Nhượng được mệnh danh là "ông trùm phản diện" của màn ảnh phía Bắc

Ít người biết, để có được những thành công ấy trong nghệ thuật, nghệ sĩ Trần Nhượng đã phải hi sinh, đánh đổi nhiều. Ông ví phận nghệ sĩ đúng như “Kép Tư Bền”, tuy lộng lẫy dưới ánh đèn, nhưng đêm về lại khóc thầm bên gối.

Như khi Trần Nhượng đang đi diễn, thì nhận được tin bố hấp hối. Ông lặn lội trở về, nhưng vào nhà chỉ kịp nói: "Con đã về", thì bố ông đã chảy hai hàng nước mắt, nấc lên 3 lần rồi nhắm mắt xuôi tay.

Sau đó, vì phải hoàn thành một vai diễn khác, Trần Nhượng lại nuốt nước mắt để vuốt mắt cho bố, rồi ra xe đi tiếp. Diễn xong, ông về đến nhà thì trời nhá nhem tối, mọi người đã đưa bố ông ra đồng. Nhưng cũng chỉ kịp thắp hương trên mộ, ông lại rời đi vì tới giờ diễn.

Tình duyên lận đận, qua 3 đời vợ vẫn cô đơn ở tuổi 72

Ở tuổi ngoài 70, trong khi nhiều người có tâm lý nghỉ ngơi, an nhàn, ở nhà trông cháu hay tìm đến những thú vui tuổi già, thì nghệ sĩ Trần Nhượng vẫn bận rộn với các hoạt động nghệ thuật. Ông chia sẻ, bản thân thậm chí còn làm việc nhiều gấp 10 lần trước đây.

Dù sự nghiệp thành danh, nhưng cuộc sống đời tư của NSND Trần Nhượng lại lận đận. Ông từng trải qua 3 cuộc hôn nhân, nhưng tất cả đều tan vỡ. Đến tuổi xế chiều, nam nghệ sĩ lại sống cô đơn.

Ở tuổi 72, nghệ sĩ Trần Nhượng tìm niềm vui trong công việc và những thú vui giản dị

Vì thế, làm việc là cách giúp ông vơi đi nỗi buồn, hiu quạnh mỗi khi phải trở về nhà một mình. "Tôi là người nếu không làm việc sẽ không chịu được, tôi không thể ở nhà lủi thủi một mình và nghỉ ngơi. Công việc giúp tôi vơi bớt nỗi cô đơn và tinh thần trở nên vui vẻ, thoải mái hơn. Còn sức là tôi còn diễn, còn làm", nghệ sĩ Trần Nhượng tâm sự với Dân trí:.

Ngoài ra, mỗi khi rảnh rỗi, nam nghệ sĩ còn tìm niềm vui qua việc chăm sóc vườn tược, cây cối. Trần Nhượng chia sẻ ông có một mảnh đất nhỏ trên Yên Bái, mỗi khi rảnh rỗi ông sẽ lên đó trồng cây, nuôi cá Koi.

Vì sống một mình nên NSND Trần Nhượng từng nghĩ, khi già và yếu hơn, ông sẽ ở một nơi như viện dưỡng lão, để được sống mà không phiền hay dựa vào con cháu. Nhưng hiện tại, ông vẫn mong tìm được một người phụ nữ yêu thương và bên cạnh mình tuổi xế chiều.

Đi qua hơn nửa đời người với nhiều thăng trầm điều an ủi lớn nhất của nghệ sĩ Trần Nhượng lúc này là các con đều trưởng thành, nối nghiệp cha và có vị trí nhất định trong xã hội.

NSND Trần Nhượng và con gái Phương Anh

Con trai ông là đạo diễn, diễn viên Bình Trọng, còn con gái là người đẹp Phương Anh. Trong khi Bình Trọng có hãng phim riêng, sản xuất series hài Đại gia chân đất, Làng ế vợ , thì Phương Anh cũng gặt hái được thành công nhất định khi Nam tiến, có thể sống tự lập, không cần bố hỗ trợ tài chính.

'Nỗi ê chề' của NSND Trần Nhượng

Vuốt mắt cho bố xong là lên sân khấu diễn

- 50 năm theo nghiệp diễn để có một NSND Trần Nhượng của ngày hôm nay, ông phải đánh đổi gì?

Tôi đến với nghệ thuật bắt đầu từ năm 1972. Khi nộp hồ sơ thi đại học, tôi có cơ hội được chứng kiến Đoàn ca múa kịch Hải Hưng tuyển người. Thấy tôi chăm chú theo dõi, cậu bạn đi cùng đẩy thẳng tôi vào chỗ đăng ký thi luôn.

Thấy cậu thanh niên trẻ, mặt mũi sáng sủa, các anh chị tuyển sinh “dỗ ngọt”, động viên hát thử. Sau đó, tôi nhận được giấy hẹn trúng tuyển và bắt đầu theo nghề.

Gia đình phản đối kịch liệt, bố mẹ không chấp nhận việc tôi đi theo nghệ thuật. Có lẽ phần nào xuất phát từ bối cảnh thời chiến, khi ấy chị gái và em trai út của tôi đều tham gia chiến trường, có mỗi tôi ở nhà. Các cụ muốn tôi học đại học, trở thành kỹ sư, bác sĩ… nên ngăn cản bằng nhiều cách, trong đó có việc bắt lấy vợ sớm. Vì Đoàn ca múa kịch Hải Hưng quy định sau 3 năm gia nhập mới được yêu, nói gì tới chuyện vợ con.

NSND Trần Nhượng.

Bố chửi, mẹ khóc, ngày nào họ hàng cũng sang réo tên nên tôi chỉ biết nằm trùm chăn kín mít. Không chịu được, tôi trốn lên đoàn báo cáo, khi ấy còn chưa có biên chế. Các anh chị mới khuyên nhủ: “Bây giờ chú phải về tự quyết định, nếu không sẽ dẫn đến mâu thuẫn giữa đoàn và gia đình”.

Đấy là lý do khiến tôi lấy vợ năm 21 tuổi.

Vào Đoàn ca múa kịch Hải Hưng, sở hữu chất giọng nam trung vốn không xuất sắc, có người khuyên tôi không nên làm ca sĩ vì khó phát triển. Từ đó, tôi chuyển sang diễn kịch.

Để có thành công như ngày hôm nay, không chỉ riêng tôi, những người nghệ sĩ khác cũng chịu mất mát và đánh đổi. Có một nỗi đau hằn sâu, nỗi ê chề mà tôi mãi không quên được. Phận nghệ sĩ đúng như “Kép Tư Bền” lộng lẫy dưới ánh đèn, đêm về khóc thầm bên gối.

Đang đi diễn, nhận được tin bố hấp hối, tôi lặn lội trở về, vào nhà chỉ kịp nói: “Con đã về” thì bố chảy hai hàng nước mắt, nấc 3 lần rồi xuôi tay về chốn xa.

Sau đó, vì phải hoàn thành vai diễn Phú trong vở Chị Nhàn - vai diễn không ai thay thế được, tôi vội vuốt mắt cho bố, xe chờ sẵn ngoài cửa đưa đi luôn. Diễn xong, về đến nhà trời nhá nhem tối, mọi người đã đưa ông ra đồng, tôi chỉ kịp thắp hương trên mộ rồi lại rời đi vì tới giờ diễn.

Đó là sự hy sinh, mất mát lớn nhất trong cuộc đời tôi vì chưa kịp làm tròn chữ “hiếu”. Nghệ sĩ chúng tôi như kiếp con tằm, nhả từ sợi tơ đầu tiên tạo kén đến sợi cuối cùng cho đời.

- Ông ấn tượng với vai diễn nào suốt nửa thế kỷ dưới ánh đèn?

Năm 1983, tôi được mời về Đoàn Nghệ thuật CAND sau khi làm phim Vệt sáng ngược. Tôi không nhớ nổi mình đã diễn bao nhiêu vai, bao nhiêu vở kịch, phim truyền hình, tiểu phẩm… Nhưng trên sân khấu, vai diễn ấn tượng với tôi có lẽ là Robert trong Nữ ký giả của tác giả Lưu Quang Vũ, vở đầu tiên của Đoàn kịch CAND.

Tại sao lại ấn tượng? Vì tôi nhận vai cố vấn Mỹ nhưng chỉ nặng có 49kg, cao 1m68, người gầy nhỏ nên đóng vai người Mỹ rất khó khăn và mâu thuẫn.

Tuy đó là vai diễn độc đáo nhưng cũng khiến tôi áp lực vô cùng, vì phải diễn trước những người từng sống với Mỹ mấy chục năm. May mắn thay, nhờ tìm tòi, sáng tạo về tạo hình, tiếng nói… tôi đã giành Huy chương Bạc với nhân vật Robert tại Liên hoan Sân khấu kịch toàn quốc năm 1985 tại TP.HCM.

Diễn xong, tôi xuống tham khảo ý kiến của khán giả Sài Gòn, họ cũng dí dỏm nói tôi vào vai “rất Mỹ nhưng mà là Mỹ còi”.

NSND Trần Nhượng nhận mình là nghệ sĩ nghèo nhất làng kịch nghệ.

Nhìn như đại gia nhưng thực chất không có tiền

- Dưới ánh đèn sân khấu, ông thấy con người mình khác biệt như thế nào so với đời thường?

Mọi người thường bắt gặp Trần Nhượng trên truyền hình, sân khấu qua những vai diễn được nhận định “ghê gớm”, từ làm lãnh đạo tham nhũng, tiêu cực cho đến trùm ma túy, xã hội đen. Nhưng khi tiếp xúc ngoài đời, họ sẽ thấy tôi hiền lành, trầm tính và cởi mở. Tôi chưa to tiếng, chửi ai bao giờ.

- Ông còn tiếc nuối hay trăn trở gì về sự nghiệp của mình?

Tôi có hai người con, Anh Phương có năng khiếu về mỹ thuật nên từ nhỏ tôi cũng hướng con bước theo thế mạnh đó. Con gái đỗ thủ khoa đầu ra và đầu vào trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội chuyên ngành Thiết kế Mỹ thuật, giành học bổng 4 năm liên tiếp. Nhưng nhận bằng xong, con lại quyết tâm đi theo con đường trở thành diễn viên, người mẫu tự do, tự thân bươn chải trong Sài Gòn khiến tôi rất bất ngờ.

Đến nay, sau 3 năm Nam tiến, Anh Phương dần ổn định và nối nghiệp bố. Thấy được những tín hiệu đáng mừng từ con gái.

Bình Trọng đến với nghề một cách tình cờ. Học hết cấp 3, Trọng chọn học ngành kỹ thuật nhưng tôi sợ nghề đó vất vả vì suốt ngày lái máy xúc, máy ủi nên khuyến khích chọn nghề khác.

Bình Trọng từng làm nhiều nghề, từ bán hàng cơm ở cổng Bệnh viện Việt Đức, bán bia hơi, xổ số... Sau này, Trọng nộp đơn thi vào trường Đại học Văn hóa Hà Nội nhưng không nói với bố. Lương của tôi khi ấy rất ít, chỉ 90 nghìn/tháng, con sợ tôi không lo nổi việc ăn học nên giấu. May mắn Trọng đỗ với kết quả xếp nhì khoa nên nhận được học bổng.

Thời gian Bình Trọng học Đại học Văn hoá, tôi đóng phim truyền hình nhiều nên cũng hay nhờ con việc nhỏ, le ve kiểu nhặt lốp xe đốt tạo khói lửa… Trọng nên duyên với nghề từ những công việc như thế.

Đến nay, Bình Trọng cũng có một số tác phẩm sánh vai cùng bố và coi nhau là đồng nghiệp.

Sau nửa thế kỷ, tôi muốn để lại điều gì đó cho con cháu tiếp nối theo sự nghiệp của mình, dù biết làm nghề khó và gian khổ, tôi vui vì hai con đều đang làm rất ổn.

Điều đau đáu lớn nhất của tôi, tuy đã nghỉ hưu vẫn mong làm gì đó cho sân khấu. Ngành công an đem đến cho tôi mảnh đất màu mỡ để phát huy sức mạnh, lý trí của một người chiến sĩ trong hoạt động nghệ thuật, thế nên tôi muốn dựng nhiều tác phẩm hơn nữa về đề tài này. Có rất nhiều dự định cho nghệ thuật mà tôi chưa thể làm được vì… không có tiền.

Thú thực, bản thân tôi về mặt tài chính cũng rất khó khăn. Trong giới văn nghệ sĩ, có lẽ Trần Nhượng là người nghèo nhất. Ngoài đời, trông tôi lúc nào cũng đàng hoàng như “đại gia”, nhưng thực ra lại không có tiền.

Mấy năm nay gần như không thấy ai mời làm phim nên giờ tôi chỉ sống dựa vào lương hưu. Năm xưa tôi theo nghề chân chất và thật thà, không đặt nặng vấn đề tài chính nên cũng không có của cải tích lũy để hỗ trợ các con hoạt động nghệ thuật hay phục vụ cho khát vọng của mình.

- Nhận mình nghèo nhất trong giới văn nghệ sĩ, cuộc sống của ông hiện tại ra sao?

Khó khăn lớn nhất của tôi nằm ở vấn đề sức khỏe và tài chính để dựng những tác phẩm ấp ủ bấy lâu thôi. Ngoài lương hưu, tôi tham gia một số hoạt động nên có đồng ra đồng vào, tiền phục vụ cho sinh hoạt cá nhân vẫn bình thường.

Ba bố con NSND Trần Nhượng lần đầu hội ngộ trên sân khấuNSND Trần Nhượng tiết lộ, ông và con trai - đạo diễn Bình Trọng cùng con gái - diễn viên Anh Phương lần đầu đứng chung sân khấu trong một tiết mục tại chương trình kỷ niệm 'Trần Nhượng - nửa thế kỷ dưới ánh đèn'.