Những điều cần "bỏ túi" về đậu mùa khỉ, tránh lo lắng thái quá

Chia sẻ Facebook

Những con số về bệnh đậu mùa khỉ

Ngày 23/7, Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus đã tuyên bố đậu mùa khỉ là tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng toàn cầu do tốc độ lây truyền nhanh, nguy cơ về sự lan rộng hơn nữa tới các quốc gia khác.

Tính đến ngày 24/7, thế giới ghi nhận gần 16.000 trường hợp mắc tại 74 quốc gia, 5 trường hợp tử vong. Đáng lo ngại, thời gian gần đây ghi nhận số ca tăng lên, đặc biệt là một số quốc gia châu Âu. Một số quốc gia châu Á như Hàn Quốc, Singapore, New Zealand, Australia, Đài Loan (Trung Quốc) đã ghi nhận ca mắc.

Trước tình hình diễn biến phức tạp của dịch bệnh WHO cho biết, đậu mùa khỉ là một bệnh do virus đậu mùa khỉ gây ra. Đây là bệnh lây nhiễm từ động vật do virus gây ra, nghĩa là bệnh có thể lây lan từ động vật sang người. Bệnh cũng có thể lây truyền giữa người với người.

Về cơ chế lây nhiễm, người mắc bệnh đậu mùa khỉ có nguy cơ làm lây nhiễm trong thời gian có triệu chứng (thông thường là từ 2 đến 4 tuần) thông qua các nốt ban, dịch cơ thể (như dịch, mủ hoặc máu từ tổn thương trên da). Bên cạnh đó, các vết loét, tổn thương hoặc chỗ đau trong miệng cũng có nguy cơ làm lây nhiễm bệnh. Hay nói cách khác, virus có thể lây qua nước bọt.

Mặt khác, bệnh có thể lây lan qua quần áo, ga gối, khăn mặt, bát đĩa ăn của người bệnh sang người lành. Ngoài ra, virus cũng có thể làm lây bệnh từ người đang có thai sang bào thai qua rau thai hoặc từ cha mẹ nhiễm bệnh sang con trong hoặc sau khi sinh do tiếp xúc trực tiếp da với da.

Theo các chuyên gia y tế WHO, hiện bệnh đậu khỉ chủ yếu lây lan qua tiếp xúc da kề da khi quan hệ tình dục. Thống kê cho thấy, nam giới quan hệ tình dục đồng giới có nguy cơ cao nhất trong đợt bùng phát hiện nay, bởi phần lớn sự lây truyền xảy ra trong cộng đồng đồng tính nam.

Tuy nhiên, WHO nhấn mạnh bất kỳ ai cũng có thể mắc bệnh đậu mùa khỉ, không riêng một khuynh hướng tình dục nào. Nghĩa là, bất cứ ai có tiếp xúc gần gũi với người có triệu chứng bệnh đậu mùa khỉ hoặc với động vật nhiễm bệnh đều có nguy cơ nhiễm bệnh cao.

Trong đó, trẻ sơ sinh, trẻ em và người có bệnh nền, suy giảm miễn dịch có thể có nguy cơ mắc triệu chứng nghiêm trọng hơn và tử vong do bệnh đậu mùa khỉ.

Để chủ động phòng chống dịch bệnh đậu mùa khỉ ở nước ta, Bộ Y tế khuyến cáo người dân chủ động thực hiện các biện pháp phòng bệnh. Ảnh minh họa.

Tăng cường giám sát, chuẩn bị năng lực chẩn đoán, điều trị để đối phó với dịch đậu mùa khỉ

Các quốc gia cạnh Việt Nam như Thái Lan, Singapore, Trung Quốc đã ghi nhận ca bệnh đậu mùa khỉ. Hiện Việt Nam được WHO xếp vào nhóm 1 - nhóm quốc gia chưa ghi nhận ca bệnh. Theo đó, tại cuộc họp khẩn diễn ra chiều 24/7 do Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương chủ trì các chuyên gia nhận định Việt Nam chưa ghi nhận ca đậu mùa khỉ tuy nhiên nguy cơ bệnh này xâm nhập vào nước ta là rất lớn.

Tại cuộc họp khẩn bàn phương án ứng phó với dịch đậu mùa khỉ đang gây ra 16 nghìn ca bệnh trên thế giới diễn ra chiều ngày 24/7 do Bộ Y tế tổ chức theo hình thức trực tuyến và trực tiếp, nhiều chuyên gia cho rằng cần có đánh giá xem tác nhân gây bệnh đậu mùa khỉ có phải bệnh truyền nhiễm nhóm A không để có kế hoạch về sau.

Về vấn đề giám sát Việt Nam chưa ghi nhận nhưng nguy cơ lây qua cửa khẩu, khách nhập cảnh lớn vì thế chúng ta cần tăng cường giám sát tại cửa khẩu, đặc biệt là khách đến từ các quốc gia đang có dịch, cần có tuyên truyền, có pano, thông tin, tờ rơi…

Đồng thời, cần giám sát trong cộng đồng những trường hợp phát ban, nốt phỏng. Theo WHO cơ bản các ca mắc là nam giới chiếm 98%, trong đối đối tượng nam quan hệ tình dục đồng giới tương đối cao.

"Tuy nhiên, chúng tôi đang đề nghị WHO cập nhật thêm quy trình chẩn đoán vì chúng ta chưa có quy trình chẩn đoán bệnh đậu mùa khỉ trong phòng thí nghiệm. Chúng ta đang đợi nhận bộ mồi và trứng dương của WHO cung cấp", GS Đặng Đức Anh nói.

Về vắc-xin, theo thông tin CDC Hoa Kỳ có 2 loại vaccine được FDA cấp phép sử dụng. Đây đều là vaccine có thành phần virus sống, sử dụng hai liều, mỗi liều cách nhau 4 tuần, cho những người trên 18 tuổi, tuy nhiên vẫn đang thảo luận về cách sử dụng- sử dụng vắc-xin trước hay sau khi phơi nhiễm. Trong khuyến cáo thì sử dụng cho nhóm nguy cơ rất cao, người phơi nhiễm, không sử dụng đại trà.

Để phòng dịch bệnh, PGS.TS Nguyễn Vũ Trung – Viện trưởng Viện Pasteur Tp.HCM bày tỏ mong muốn WHO, CDC hỗ trợ một số đơn vị ở Việt Nam các hóa chất, sinh phẩm để dùng phát hiện trường hợp nghi ngờ và ca bệnh đầu mùa.

"Chúng tôi mong muốn Bộ Y tế, WHO, CDC có khuyến cáo tạm thời dùng một số hóa chất sinh phẩm dùng trong nghiên cứu, phòng xét nghiệm trong tình huống cần khẩn cấp, tạm thời để sàng lọc ca nhiễm", PGS.TS Nguyễn Vũ Trung nói.

Các biện pháp phòng bệnh đậu mùa khỉ

Bộ Y tế khuyến cáo người dân chủ động thực hiện các biện pháp phòng bệnh :

1. Che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi, tốt nhất che bằng khăn vải hoặc khăn tay hoặc khăn giấy dùng một lần hoặc ống tay áo để làm giảm phát tán các dịch tiết đường hô hấp; rửa tay bằng xà phòng và nước sạch hoặc dung dịch sát khuẩn ngay sau khi ho, hắt hơi. Không khạc nhổ bừa bãi nơi công cộng.

2. Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước sạch hoặc dung dịch sát khuẩn tay.

3. Người có triệu chứng phát ban cấp tính không rõ nguyên nhân kèm theo một hoặc nhiều triệu chứng nghi ngờ cần chủ động liên hệ với cơ sở y tế để được theo dõi, tư vấn kịp thời. Đồng thời, chủ động tự cách ly, tránh quan hệ tình dục.

4. Tránh tiếp xúc gần với người mắc bệnh đậu mùa khỉ, tránh tiếp xúc trực tiếp với những vết thương, dịch cơ thể, giọt bắn và các vật dụng, đồ dùng bị nhiễm mầm bệnh. Trong trường hợp nơi ở/nơi làm việc có người mắc hoặc nghi ngờ mắc bệnh, cần thông báo cho cơ quan y tế để được tư vấn và xử trí kịp thời, không tự ý điều trị.

5. Người đến các quốc gia có lưu hành dịch bệnh đậu mùa khỉ (khu vực Trung và Tây Phi), cần tránh tiếp xúc với động vật có vú (chết hoặc sống) như: động vật gặm nhấm, thú có túi, động vật linh trưởng có thể chứa vi rút đậu mùa khỉ. Khi quay trở về Việt Nam cần chủ động khai báo với cơ quan y tế địa phương để được tư vấn.

6. Đảm bảo an toàn thực phẩm, thực hiện lối sống lành mạnh, tăng cường vận động thể lực, nâng cao sức khỏe.

Trúc Chi (t/h theo VTC News, Sức khỏe & Đời sống, Giadinhnet.vn)

Chia sẻ Facebook