Nhân vật bí ẩn đằng sau đế chế đầu tư hậu thuẫn hàng loạt startup tỷ ‘đô’ tại Trung Quốc

Chia sẻ Facebook

Li Zexiang - nhà khoa học 61 tuổi từng lớn lên tại một vùng nông thôn ở Trung Quốc, đã âm thầm trở thành một trong những nhà đầu tư thiên thần thành công nhất của đất nước tỷ dân. Ông là người rót vốn vào hơn 60 startup, trong đó “gã khổng lồ” máy bay không người lái DJI.

Li là một trong những người Trung Quốc đầu tiên du học ở Mỹ trước khi trở lại giảng dạy tại trường đại học công nghệ nổi tiếng của Hong Kong. Từ đó, ông đào tạo ra một thế hệ doanh nhân và thành lập học viện “ươm mầm” startup, đầu tư cho những công ty có triển vọng trong lĩnh vực robot và trí tuệ nhân tạo (AI) trị giá gần 12 tỷ USD.

Có thể nói, chuyên gia robot đang ngày càng đóng vai trò quan trọng trong cuộc chiến giữa Mỹ và Trung Quốc trong việc thống trị các công nghệ liên quan. Khi Mỹ chuẩn bị mở rộng các biện pháp ngăn chặn đối với lĩnh vực chip và AI của Trung Quốc, tài năng của Li trong việc tạo ra các thành tựu khoa học có khả năng chứng tỏ quan trọng hơn bao giờ hết.

Li chia sẻ trong một hội nghị: “Nhiều cơ hội sinh ra từ khủng hoảng. Trước đây, các công ty công nghệ Trung Quốc thường là lựa chọn thứ hai của công ty trong nước. Tuy nhiên, giờ đây họ đã có cơ hội để trở thành lựa chọn hàng đầu”.

Li là thành viên của một nhóm gồm những nhà tài chính được trọng vọng, bao gồm Andrew Chi-Chih Yao - người từng đoạt giải Turing (giải thưởng được coi như giải Nobel cho lĩnh vực khoa học máy tính). Giống như các đồng nghiệp, Li là người đi đầu trong một số đổi mới quan trọng nhất của Trung Quốc trong thập kỷ qua, từ khi Trung Quốc là “công xưởng” của thế giới đến lúc trở thành quên hương của hàng loạt gã khổng lồ công nghệ.

Chân dung Li Zexiang (Ảnh: Internet).

Li không bình luận nhiều về nỗ lực của Mỹ trong việc kiềm chế sự phát triển của ngành chip Trung Quốc. Theo Bloomberg, dường như “thời” của Li đang tới khi Bắc Kinh thúc đẩy ngành chip trong nước đồng thời hạn chế tầm ảnh hưởng của các gã khổng lồ Internet của nước này.

Trong khi những “ông lớn” Internet và bán lẻ như ByteDance, Alibaba và Tencent đang đánh mất dần sự chú ý với công chúng và giới đầu tư thì một lượng vốn ngày càng tăng đang đổ vào nhiều công ty với công nghệ cốt lõi như chất bán dẫn, robot và AI. Và đó chính là cơ hội phát triển của Li cũng như các startup mà ông hậu thuẫn.

Ông du học ở Mỹ vào những năm 1970 và 1980. Trong khi chờ nhập học đại học, Li đã làm việc trong một nhà máy sản xuất bẫy côn trùng bằng điện. Sau khi lấy bằng Tiến sĩ về kỹ thuật điện và khoa học máy tính tại Đại học California ở Berkeley, ông trở thành nhà khoa học nghiên cứu tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), sau đó là phòng thí nghiệm người máy tại Đại học New York. Năm 1992, ông về nước để gia nhập Đại học Khoa học và Công nghệ Hong Kong.

Chính tại đây, ông đã phát triển niềm đam mê “ươm mầm” cho các startup. Trong gần 3 thập kỷ ở đó, anh hỗ trợ rất nhiều thông qua nền tảng của mình - Xbotpark. Tổng giá trị thị trường của những startup này hiện đã vượt quá 80 tỷ nhân dân tệ (11,5 tỷ USD), theo Li.

Một vài trong số đó hiện là đơn vị dẫn đầu trong lĩnh vực của họ, một số khác thu hút các nhà đầu tư hàng đầu, bao gồm Sequoia Trung Quốc và Hillhouse Capital. Tuy nhiên, có lẽ nổi bật nhất vẫn là DJI.

Li là người đã cứu công ty này khỏi cảnh tài chính tiêu cực. Ông đầu tư 100.000 USD để DJI vượt qua giai đoạn khó khăn. Thời điểm hiện tại, DJI được định giá 15 tỷ USD và chiếm lĩnh 3/4 thị trường máy bay không người lái ở Trung Quốc.

Li thường đặt sự tin tưởng vào những sinh viên có năng lực nhất của mình và thậm chí cho họ một khoản tiền để khởi nghiệp. Wang Tao – nhà sáng lập của DJI, được cho là người nổi tiếng nhất trong số các học trò của Li. Khi Wang gặp rắc rối với nạn vi phạm bản quyền tại Trung Quốc, Li khuyên anh nên tập trung ra thị trường nước ngoài trước rồi mới mở rộng sang máy bay không người lái công nghiệp.

Công ty của Wang đã phát triển hệ thống lái xe được ra mắt vào tháng 8 vừa qua với SGMW, một liên doanh giữa SAIC Motor, General Motors và Liuzhou Wuling Motors.

Thành công của DJI đã đặt nền móng cho Xbotpark, niềm đam mê hiện tại của Li. Ông đã bán một phần cổ phần của mình tại DJI để tài trợ cho nền tảng “ươm mầm” startup với hai giáo sư khác vào năm 2014.

Một sản phẩm của DJI (Ảnh: Internet).

“Vườn ươm” của Li đã hậu thuẫn cho Hai Robotics và SF Express, 2 startup mới được rót vốn 100 triệu USD và đạt mức định giá gần 2 tỷ USD.

Tất nhiên, không phải tất cả các khoản đầu tư của Li đều thành công. Trong số hàng chục ý tưởng mà ông đã rót vốn trong những năm qua, chỉ một số ít đã phát triển thành kỳ lân hoặc tên tuổi toàn cầu. Nhưng theo một số nhà sáng lập, ngay cả khi startup của họ không thành công rực rỡ nhưng họ cũng được hưởng lợi từ các mối quan hệ của Li trong lĩnh vực tài chính và công nghệ.

Trong những năm gần đây, Li đã mở thêm một số cơ sở XbotPark trên khắp Trung Quốc. Ngoài ra, ông cũng thành lập một quỹ đầu tư với Sequoia và Hillhouse để tài trợ trực tiếp cho các thành viên. Li cho biết ông kì vọng Xbotpark sẽ trở thành một trong những nơi sản sinh ra kỳ lân nhiều nhất ở Trung Quốc trong tương lai.

Nguồn: Bloomberg, BI

Mộc Tiên

Chia sẻ Facebook