Nguyên nhân nào khiến nợ công của Anh vượt GDP lần đầu tiên sau 6 thập kỷ?

Chia sẻ Facebook

Nợ ròng khu vực công vượt GDP

Theo Văn phòng Thống kê Quốc gia (ONS), các khoản thanh toán phúc lợi tăng vọt cùng một thỏa thuận thanh toán của Cơ quan Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh (NHS) đã đẩy các khoản vay khu vực công lên mức cao nhất trong tháng 5 vừa qua.

Điều này đã khiến nợ ròng khu vực công của Anh vượt GDP của nền kinh tế lần đầu tiên kể từ tháng 3/1961, giai đoạn sau Thế chiến II.

Ngân hàng Anh quốc (BOE) được kỳ vọng sẽ nâng lãi suất từ 4,5% lên 4,75% trong hôm thứ Năm sau khi dữ liệu chính thức cho thấy lạm phát vẫn ở mức cao 8,7% trong tháng 5, trong khi lạm phát trong tháng 4 là 6,8%.

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) cơ bản, đã loại trừ giá thực phẩm và năng lượng, đã tăng 7,1%, mức cao nhất trong vòng 31 năm. Mức tăng đột biến này khiến các nhà đầu tư đặt cược rằng lãi suất sẽ được nâng đến 6% vào thời điểm cuối năm nay, trong khi lợi suất chứng khoán viền vàng (GILTS) kỳ hạn 2 năm sẽ tăng mạnh.

Jonas Goltermann, chuyên gia kinh tế đến từ Capital Economics, cho hay “cơn bĩ cực lạm phát của Anh” ngày càng giống như một trường hợp ngoại lệ trong số các nền kinh tế phát triển. Ông thêm rằng: “Mặc dù cả lạm phát toàn phần và lạm phát cơ bản đều cao hơn nhiều so với mục tiêu đặt ra, nhưng lạm phát cơ bản ở Mỹ và khu vực Eurozone có xu hướng giảm trong khi lại đang tăng trở lại ở Anh”.

“Điều này được phản ánh rõ trong lợi suất trái phiếu Chính phủ dài hạn: lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm đã tăng mạnh trong những tuần gần đây. Trên thực tế, lợi suất GILTS dài hạn giờ đã vượt lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ lần đầu tiên kể từ sau khủng hoảng tài chính năm 2008”, ông Goltermann nhấn mạnh.

Lạm phát ở Anh cao hơn các nền kinh tế phát triển khác (Ảnh: ONS)

Nguyên nhân khiến khoản nợ tăng vọt

Theo ONS, giá vé máy bay, vé xem phim và ca nhạc, xe hơi đã qua sử dụng tăng đã góp phần gây thêm sức ép đối với chi phí sinh hoạt của người dân. Lạm phát giá thực phẩm đã giảm chút ít nhưng vẫn ở mức cao, trong đó chi phí mua tại cửa hàng đã tăng 18,3% trong năm.

Chỉ số giá bán lẻ (RPI) – dù không còn là thước đo lạm phát chính thức nhưng vẫn được sử dụng để tính toán mức tăng giá vé tàu, giá cước điện thoại di động và khoảng ¼ nợ công của Anh – đã tăng 11,3% trong năm kết thúc vào tháng 5.

Dữ liệu của ONS cho thấy Chính phủ đã vay mượn 20 tỉ bảng để thu hẹp khoảng cách và chi tiêu công trong tháng 5. Con số này nhiều hơn gấp đôi so với 9,4 tỉ bảng mà Chính phủ Anh vay mượn trong tháng 5/2022, và là con số vay mượn trong tháng 5 đứng thứ hai kể từ năm 1993, chỉ sau tháng 5/2020 – tháng đầu tiên mà Anh áp dụng lệnh phong tỏa do COVID-19.

ONS cho biết chi phí vay mượn của Chính phủ tăng là do thanh toán phúc lợi tăng. Các khoản thanh toán này bao gồm lương hưu, tiền trợ cấp dành cho những người có thu nhập thấp, trợ cấp cho trẻ em – tất cả đều tăng 10,1% trong tháng 4 để phù hợp với mức tăng chi phí sinh hoạt. Khoản tiền chi cho phúc lợi xã hội lên tới 22,9 tỉ bảng, cao hơn 2,9 tỉ bảng so với một năm trước.

Văn phòng Trách nhiệm Ngân sách Anh (OBR), cơ quan quản lý thuế và chi tiêu của Chính phủ, cũng "đổ lỗi" cho 2 đợt phát tiền hỗ trợ trực tiếp của NHS đã khiến cho con số vay mượn của Chính phủ tăng trong tháng 5.

Một nguyên nhân khác khiến nợ công của Anh tăng chính là khoản tiền 9,8 tỉ bảng mà Bộ Tài chính chuyển cho BOE để bù khoản lỗ trong chương trình mua trái phiếu khi lãi suất tăng.

Mặc dù nợ công của Anh đã vượt 100% GDP, nhưng lại thấp hơn 1,3% so với dự báo mà OBR đưa ra trong tháng 3, một phần là do lạm phát cao hơn làm tăng quy mô tiền mặt của nền kinh tế.

Tiền lãi của khoản nợ ở mức 7,7 tỉ bảng trong tháng 5. Các nhà kinh tế học cho hay đợt tăng lợi suất GILTS mới đây cho thấy khoản tiền mà Chính phủ cần chi để thanh toán lãi nợ sẽ còn tiếp tục tăng cao.

Samuel Tombs, Kinh tế trưởng khu vực Anh đến từ Pantheon Macroeconomics, cho rằng chi phí vay mượn tăng cao sẽ khiến Chính phủ khó có thể đưa ra kế hoạch cắt giảm thuế trước bầu cử nếu như dự báo lãi suất đạt 5,75% được đưa ra.

Ông cũng dự báo rằng OBR sẽ buộc phải nâng dự báo thanh toán lãi nợ thêm gần 40 tỉ bảng chỉ tính riêng trong năm 2024-2025 nếu như họ công bố lại những con số ước tính dựa trên lợi suất trái phiếu và kỳ vọng lãi suất ở thời điểm hiện tại./.

Theo Telegraph

Chia sẻ Facebook