Người dân ngại đẻ, Trung Quốc thi hành chính sách khuyến sinh chưa từng có

Chính quyền tỉnh Quảng Đông của Trung Quốc cho hay thủ tục đăng ký khai sinh sẽ không còn là công cụ để hạn chế sinh đẻ ở địa phương. Nói cách khác, chính quyền Quảng Đông sẽ có phép tất cả trẻ sơ sinh đều được làm giấy khai sinh kể cả con ngoài giá thú.

Đây là một phần trong công cuộc cải cách chính sách dân số để khích lệ tỷ lệ sinh đẻ ở đất nước tỷ dân. Quảng Đông hiện là khu vực có tỷ lệ sinh đẻ ở mức cao nhất trên toàn lãnh thổ Trung Quốc trong nhiều năm nay.

Trung Quốc thay đổi nhiều quy định trong chính sách kế hoạch hóa gia đình để khuyến khích người dân sinh thêm con. (Ảnh: Asia One)

Các nhà nhân khẩu học Trung Quốc nhận định chính quyền Quảng Đông đang dần tiến tới xóa bỏ mọi quy định hạn chế sinh đẻ để chuyển sang thi hành chính sách khuyến sinh, sau khi chính phủ Trung Quốc cho phép các cặp đôi sinh 3 con từ năm 2021. Theo đó, các cặp vợ chồng sinh con nhưng vi phạm chính sách kế hoạch hóa gia đình sẽ không còn phải nộp tiền phạt như quy định trước đây.

Hôm 5/5, Ủy ban Y tế tỉnh Quảng Đông xác nhận chính sách đăng ký khai sinh mới được thi hành bắt đầu từ ngày 1/5. Theo đó, người dân địa phương không cần nộp đơn xin sinh thêm con và mọi đứa trẻ đều được làm giấy khai sinh. Nói cách khác, giấy khai sinh hiện được dùng làm công cụ để giám sát dân số, thay vì là công cụ giới hạn sinh đẻ như những năm trước.

Ủy ban Y tế tỉnh Quảng Đông nhấn mạnh đăng ký khai sinh là thủ tục cơ bản để cải thiện hệ thống giám sát dân số, thu thập chính xác dữ liệu tình trạng sinh đẻ của cư dân, từ đó nâng cấp các dịch vụ và hỗ trợ sinh sản.

Để đảm bảo chất lượng giám sát dân số một cách toàn diện, chỉ thị mới của chính quyền tỉnh Quảng Đông khẳng định những trẻ là con ngoài giá thú cũng được đăng ký khai sinh, đồng thời xóa bỏ giới hạn số lượng nhân khẩu đăng ký trong sổ hộ khẩu mà Trung Quốc gọi là hokou. Ngoài ra, chính sách mới không giới hạn số lượng con của mỗi cặp vợ chồng. Nói cách khác, kể cả cặp đôi sinh hơn 3 con, đứa trẻ vẫn được đăng ký hộ khẩu.

Động thái thay đổi chính sách dân số được ban hành dựa trên thực tế, tỉnh Quảng Đông là khu vực có số dân thường trú đông nhất ở Trung Quốc, cùng số lượng lao động di cư đông đúc. Chính sách cho phép sinh 3 con cũng nhận được sự quan tâm đặc biệt đối với người dân tỉnh Quảng Đông.

Ngay sau khi chính phủ Trung Quốc cho phép các cặp vợ chồng sinh 3 con vào tháng 5/2021, nhiều tỉnh thành ở nước này đã bắt đầu thay đổi chính sách quản lý dân số, và ban hành nhiều biện pháp khuyến khích các cặp đôi sinh thêm con sau khi chứng kiến tỷ lệ sinh đẻ sụt giảm nhiều năm liên tiếp.

Vào tháng 12/2021, các quy định kế hoạch hóa gia đình ở tỉnh Quảng Đông đã được sửa đổi và đưa vào thi hành. Điển hình, những cặp vợ chồng sinh nhiều con không còn phải nộp phạt hành chính. Bên cạnh đó, những gia đình có con nhỏ dưới 3 tuổi, bố mẹ sẽ được nghỉ phép thêm 10 ngày.

Tới cuối tháng Tư, chính quyền tỉnh Quảng Đông ban hành kế hoạch thúc đẩy phát triển dân số lâu dài nhằm hỗ trợ chính sách sinh 3 con như cải thiện hệ thống chăm sóc y tế cho trẻ sơ sinh, cũng như mở rộng giáo dục cho trẻ mầm non.

Theo số liệu sinh đẻ được thu thập tại nhiều tỉnh ở Trung Quốc, Quảng Đông là tỉnh duy nhất có số lượng trẻ ra đời vào năm 2021 đạt hơn 1 triệu.

Còn đa phần các tỉnh ở Trung Quốc đều chứng kiến tình trạng tỷ lệ sinh đẻ sụt giảm trong những năm gần đây. Như tỉnh Quảng Đông, số lượng trẻ ra đời năm 2021 cũng đã giảm 22% so với năm 2017.

Chia sẻ với Thời báo Hoàn Cầu, ông He Yafu, chuyên gia độc lập nghiên cứu nhân khẩu, nhấn mạnh chỉ thị mới của chính quyền tỉnh Quảng Đông là bước thay đổi lớn nhằm xóa bỏ giới hạn số lượng con được sinh của mỗi cặp đôi để từ đó khuyến khích sinh đẻ.

Trong khi chính sách 3 con đang được chính phủ Trung Quốc thi hành không bao gồm việc cho phép các cặp vợ chồng sinh trên 3 con, nhưng chỉ thị mới của chính quyền tỉnh Quảng Đông lại cho phép mọi trẻ sơ sinh đều được đăng ký khai sinh và nhập khẩu. Điều này thể hiện dù các cặp đôi sinh trên 3 con cũng không bị tính vi phạm chính sách kế hoạch hóa gia đình hiện tại của chính phủ Trung Quốc.

Ông Huang Wenzheng, nhà nghiên cứu cấp cao tại Trung tâm Trung Quốc và Toàn cầu hóa, cho rằng ngoài thay đổi các chính sách kiểm soát dân số, chính quyền Quảng Đông cần phải thi hành nhiều biện pháp nhằm lôi kéo các cặp đôi nghĩ tới chuyện sinh thêm con như áp dụng chính sách ưu đãi đối với những gia đình sinh hơn 2 con.