Nghiện bò tái, nem chua, coi chừng sán lên não
Vừa qua, các y bác sĩ bệnh viện Hữu nghị Việt Nam - Cuba Đồng Hới đã tiếp nhận và điều trị cho một trường hợp người bệnh bị tổn thương viêm não do nang sán.
Bệnh nhân là H.T.L.A. (nữ giới, 38 tuổi) thường trú tại phường Phước Long, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa. Người bệnh có tiền sử chấn thương sọ não khoảng 10 năm, sau đó động kinh và đang điều trị bằng thuốc uống.
Trước khi vào viện, người bệnh xuất hiện triệu chứng đau đầu dữ dội và có nhiều cơn co giật mặc dù đã kiểm soát bằng thuốc chống động kinh.
Bệnh nhân được các bác sĩ chuyên khoa Ngoại Thần kinh cho các chỉ định làm cận lâm sàng. Qua hình ảnh chụp cổng hưởng từ sọ não có tiêm chất tương phản cho thấy người bệnh bị tổn thương não do sán.
Kết quả xét nghiệm giải phẫu bệnh là mô não có nhiều ổ viêm hạt, trung tâm chất hoại tử, bao quanh lympho, đại bào nhiều nhân, tương bào và tế bào sợi. Kết luận tổn thương viêm não do nang sán.
Các bác sĩ khoa Ngoại Thần kinh đã tiến hành hội chẩn và thống nhất can thiệp bằng phương pháp ngoại khoa để điều trị cho người bệnh.
Ngày 4/8/2022, người bệnh có chỉ định phẫu thuật. Sau 4 tiếng phẫu thuật, các bác sĩ đã lấy toàn bộ bao áp xe não. Sáu ngày sau mổ, hiện tại, người bệnh sức khỏe ổn định, vết mổ khô, di chuyển và giao tiếp tốt.
Sán não là bệnh lý thuộc nhóm nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người bệnh với mức độ nguy hiểm rất cao, có thể dẫn đến tử vong nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Bệnh phát triển âm thầm cho đến khi phát hiện những triệu chứng rõ rệt thường khá muộn. Do đó, các biện pháp dự phòng mắc bệnh sán não cần được người dân ưu tiên hàng đầu.
Thạc sĩ Bác sĩ Hà Xuân Nguyên, Trưởng khoa Giải phẫu bệnh bệnh viện Hữu nghị Việt Nam - Cuba Đồng Hới cho biết, nguyên nhân mắc bệnh sán não là do ăn phải ấu trùng sán dây lợn hoặc trâu, bò (thường do ăn thịt lợn hoặc trâu, bò tái, nem hoặc thịt nướng chưa nấu chín) hoặc rau sống chưa được vệ sinh sạch sẽ.
Khi vào cơ thể, ấu trùng sán di chuyển theo đường máu tới não, phổi, gan,... và gây bệnh. Nếu ấu trùng lên tá túc ở não sẽ gây bệnh ấu trùng sán não.
Bác sĩ Nguyên cũng cho biết thêm, bệnh sán não là bệnh nguy hiểm nhưng người dân có thể phòng bệnh bằng cách tẩy giun sán định kỳ 6 tháng 1 lần (đối với trẻ từ 2 tuổi trở lên); rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh; cẩn thận khi ăn các loại rau sống; ăn chín, uống sôi. Đặc biệt, người dân không nên ăn tiết canh, gỏi sống và các thực phẩm tái, chưa được nấu kỹ.
GS Nguyễn Văn Đề - Nguyên chủ nhiệm bộ môn Ký Sinh trùng, trường Đại học Y Hà Nội cho biết ông cũng gặp nhiều trường hợp đau đầu, nôn ói tưởng u não nhưng khi làm phẫu thuật thì đó là kén sán trong não.
Ví dụ như trường hợp người đàn ông ở Nghệ An tìm tới bác sĩ Đề, anh ta từ Nghệ An ra BV Bạch Mai khám vì đau đầu có triệu chứng động kinh.
Với các triệu chứng lâm sàng của người bệnh, kèm theo kết quả chụp cắt lớp vi tính (CT) các Bác sỹ phát hiện thấy có nốt vôi hóa nhỏ trong nhu mô não hai bán cầu đại não, có phù não xung quanh nên gửi qua phòng khám GS Đề làm xét nghiệm ký sinh trùng.
Thậm chí, có trường hợp đi khám chuẩn bị mổ u não nhưng người bệnh lại thấy có đoạn sán dây từ hậu môn đào thải ra. Bác sĩ nghi ngờ nhiễm ký sinh trùng và xét nghiệm elisa và chụp cộng hưởng từ có thuốc cản quang phát hiện ra người bệnh bị ký sinh trùng chứ không phải u não ác tính.
GS Đề cho biết người dân Việt Nam còn có thói quen ăn gỏi, ăn tái các thực phẩm sống như bò tài, phở tái, nem, chạo đây là thói quen đưa các ấu trùng sán, trứng sán vào cơ thể.
Khi sán vào dạ dày, vỏ trứng sán sẽ bị phá hủy, giải phóng ấu trùng sán. Ấu trùng này chui qua niêm mạc dạ dày hoặc ruột vào máu hoặc hệ bạch huyết rồi tới ký sinh tại các bộ phận trong cơ thể như não, tim, gan, tổ chức dưới da,…
Bệnh kén sán não nếu không được phát hiện và xử trí sớm sẽ dẫn tới nhiều biến chứng như động kinh, liệt, giảm trí nhớ, giảm tri giác..... Vì vậy khi có các biểu hiện đau đầu, chóng mặt, yếu tay chân cần đi khám để phát hiện sớm bệnh kén sán não.