Lý do WHO tuyên bố đậu mùa khỉ là tình trạng khẩn cấp y tế toàn cầu

Tại cuộc họp báo, Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế thế giới Tedros Ghebreyesus cho biết, các thành viên của một ủy ban chuyên gia đã họp vào ngày 21/7 để thảo luận về khả năng công bố tình trạng y tế toàn cầu đối với bệnh đậu mùa khỉ. Tuy nhiên, ông cho biết có sự chia rẽ trong việc đưa ra quyết định với chín thành viên phản đối và 6 người khác ủng hộ, điều đó buộc ông phải đứng ra công bố, phá vỡ thế bế tắc. Đây là lần đầu tiên người đứng đầu cơ quan y tế của Liên Hợp Quốc có hành động như vậy.

Ảnh minh họa: SciTech Daily

“Như tôi đã nói trước đó, vì vai trò của ủy ban là cố vấn, sau đó tôi phải đóng vai trò như một người kết thúc. Vì không có sự đồng thuận trong ủy ban chuyên gia nên tôi và các đồng nghiệp đã thảo luận về vấn đề này. Tôi tin rằng, đã đến lúc phải tuyên bố Đậu mùa khỉ là tình trạng khẩn cấp y tế toàn cầu mà cộng đồng quốc tế quan tâm”, ông Ghebreyesus nhấn mạnh.

Ông Ghebreyesus cho biết đã có hơn 16.000 ca nhiễm đậu mùa khỉ được ghi nhận ở hơn 75 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó có 5 ca tử vong. Người đứng đầu WHO bày tỏ tin tưởng, với những công cụ hiện có, thế giới có thể kiểm soát dịch bệnh bùng phát và ngăn chặn sự lây nhiễm.

Giám đốc các chương trình khẩn cấp của WHO, ông Mike Ryan cho biết, việc đưa ra quyết định bệnh đậu mùa khỉ là tình trạng khẩn cấp y tế toàn cầu để đảm bảo cộng đồng quốc tế quan tâm tới các đợt bùng phát hiện nay một cách nghiêm túc. Do đó, tuyên bố khẩn cấp của WHO có thể giúp các nhà tài trợ như Ngân hàng Thế giới có sẵn quỹ để mua vaccine cũng như tiến hành các hoạt động khác ngăn chặn dịch bệnh bùng phát ở cả phương Tây và châu Phi.

Dù vậy, theo ông Mike Ryan, tránh tiếp xúc với người bệnh là cách phòng dịch tốt nhất hiện nay: “Khi tiêm vaccine này trước khi bị phơi nhiễm không giống như tiêm thuốc chống virus. Vaccine cần thời gian để phát huy tác dụng. Có thể mất đến ba tuần. Vì vậy, việc tiêm phòng không mang lại cho bạn sự bảo vệ tức thì. Cách tốt nhất để tránh nhiễm bệnh là tránh tiếp xúc với virus. Nếu bạn tiếp xúc với virus này, hãy tránh trở thành người truyền bệnh cho người khác”.

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ cho biết, cơ quan này “ủng hộ” tuyên bố của WHO và hy vọng tuyên bố này sẽ thúc đẩy những nỗ lực chung của quốc tế để dập dịch. Nhiều chuyên gia khác cũng hy vọng, việc Tổ chức Y tế thế giới tuyên bố đậu mùa khỉ là tình trạng khẩn cấp có thể mang đến sự công bằng trong việc phân phối nguồn lực cũng như vaccine phòng đậu mùa khỉ trên phạm vi toàn cầu. Hiện các quốc gia bao gồm Anh, Canada, Đức và Mỹ đã đặt hàng hàng triệu liều vaccine đậu mùa khỉ, nhưng không một liều vaccine nào được chuyển đến châu Phi.

Trong lịch sử, Tổ chức Y tế thế giới  đã 6 lần ban bố tình trạng khẩn cấp y tế công cộng toàn cầu, đó là dịch COVID-19 (2020), đợt bùng phát Ebola ở Cộng hòa Dân chủ Congo (2019), Zika (2016), bại liệt (2014), đợt bùng phát Ebola ở Tây Phi (2014) và virus gây đại dịch cúm H1N1 (2009)./.

Vũ Anh Tuấn