Khủng hoảng trái phiếu ở Việt Nam: 'Bên SCB em có cái này hay lắm'

Chia sẻ Facebook

Nguồn hình ảnh, THUONG HANG DUONG

Chụp lại hình ảnh, Người dân mua trái phiếu thông qua SCB, phản đối đòi tiền tại chi nhánh ngân hàng SCB ở địa chỉ số 49 Đường Thành, Hà Nội

28 tháng 12 2022

Cuộc khủng hoảng trái phiếu liên quan đến Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn (SCB) tại Việt Nam đến nay vẫn không có dấu hiệu hạ nhiệt. Nhiều người rơi vào tình cảnh túng quẫn khi ngày Tết đang đến gần.

Truyền thông chính thống trong nước vẫn lặng thinh trước cuộc tranh đấu của các trái chủ 'bất đắc dĩ', và đến nay Bộ Tài Chính và các cơ quan chức năng vẫn chưa đưa ra giải pháp cụ thể.

Không còn sự lựa chọn, nhiều nhà đầu tư khắp các tỉnh thành tiếp tục đến các chi nhánh SCB hay trụ sở Bộ Tài Chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước để đòi tiền, thay vì đấu tranh pháp lý.

Một số người thậm chí nói họ sẽ tăng tần suất đi phản đối đòi tiền lên mỗi ngày.

Một chuyên gia kinh tế Việt Nam bình luận với BBC rằng có dấu hiệu cho thấy cách làm của SCB là "hành vi lừa dối cố tình mang tính hệ thống".

'Bên SCB em có cái này hay lắm'

Từ Sài Gòn, hôm 27/12, một trái chủ khác kể với BBC về cách tư vấn theo kiểu 'lùa' người gửi tiền tiết kiệm sang mua trái phiếu của SCB.

Vị khách giấu tên nói đã 'trót' bỏ ra 1,5 tỷ đồng vì niềm tin hơn 10 năm cho SCB từ lời mời chào ngọt ngào.

"Tôi là một khách hàng gửi tiền tiết kiệm hơn 10 năm của ngân hàng SCB. Trong một, hai năm trở đây thì SCB có gói tiết kiệm linh hoạt, theo nhân viên tư vấn thì gói này hay hơn gói bình thường, cụ thể là lãi suất sẽ tăng 0.1% cứ mỗi hai tuần. Tôi thấy gói này hay, vì lãi suất cứ tăng nên gửi theo gói tiết kiệm này.

"Vào khoảng tháng Sáu, tôi tới chi nhánh SCB, địa chỉ 51 khu dân cư Ngân Long, đường Nguyễn Hữu Thọ, Huyện Nhà Bè, TP HCM, thì nhân viên nói 'bữa nay có gói này mới nè, số tiền anh nhiều gửi cái này được nè'. Bạn đó nói gói này y chang gói gửi tiết kiệm linh hoạt lúc trước, nhưng khác xíu là 'cứ bốn tuần tăng 0,2%'.

"Tôi mới nói là 'ủa cũng y chang gói cũ thì cứ để như cũ', nhưng nhân viên tư vấn SCB lại nói là với gói cũ thì lãi suất tăng đến hơn 6% thì sẽ dừng, buộc tôi phải tất toán và mua lại gói mới.

"Còn với gói mới này, nhân viên nói là sẽ không tăng chỉ tới hơn 6% đâu, mà có thể tới 7%, 8%. Tôi mới thấy hay quá, chỉ có bất lợi một chút, là phải chịu trong vòng 4 tuần, tôi thì cũng không quen tính toán kỹ và vì cũng không cần tiền gấp, nên tôi quyết định mua.

"Khi mua thì tôi thấy lâu quá, vì thường 15-20 phút là in xong rồi nhưng hôm đó, thì bạn nhân viên nói giờ in giấy tờ ra cho tôi ký trước, rồi kêu một đến hai tuần nữa quay lại. Sau một tuần, tôi hỏi nhân viên sao chưa thấy giấy tờ gì thì bạn đó nói 'thông cảm, vài ngày nữa nếu có sẽ nhắn tôi lên nhận'.

"Nhân viên không hề nói với tôi là hợp đồng này có liên quan đến đầu tư trái phiếu, cổ phiếu gì hết, vì nếu nói thì tôi đâu có đầu tư vào kênh này, vì tôi là chuyên gia về bất động sản.

"Cách dùng từ của nhân viên tư vấn 'bên em' khiến khách hàng lầm tưởng trái phiếu là sản phẩm của SCB. Họ hay có câu mở miệng 'Anh ơi, bên SCB em có cái này hay lắm', rồi sau đó tôi hỏi là cái gì thì nhân viên chỉ tập trung vào các vấn đề như lãi suất mà thôi.

"Cả hai tháng qua, tôi không thấy báo, đài, tivi trong nước đả động gì đến vấn đề này, trong khi tôi lại rất nôn nóng vì tiền bạc công sức của mình. Sau đó tôi đăng bài lên group trên Facebook nhằm tìm kiếm sự giúp đỡ.

"Bạn nhân viên tư vấn cho tôi đã nghỉ việc tại SCB, sau đó khi tôi hỏi tình hình thì bạn đó đưa cho tôi số địa chỉ và số điện thoại hotline của SCB cho tôi.

"Cách đây một tháng tôi mới lên văn phòng SCB, thì trưởng phòng tại đó nói 'thông cảm, tụi em chỉ là bên môi giới' và ghi nhận ý kiến của tôi và nói sẽ chuyển lên cơ quan xử lý như Bộ Công an, và kêu tôi chờ đợi.

"SCB hiện giờ hay có một câu nói có thể gây lầm tưởng như 'mấy cái này lên tới Bộ Công an rồi anh ơi, tụi em có làm được gì đâu, đợi trên đó giải quyết'. Tôi cũng không rõ Bộ Công an đang xử lý như thế nào, rồi tài sản của nhà đầu tư sẽ ra sao.

"Tôi cũng có nói là tôi đến SCB với mục đích chính là gửi tiết kiệm thôi, chứ nếu tôi muốn mua trái phiếu của An Đông thì tôi lên An Đông mà mua chứ vào SCB làm gì.

"Giờ tôi đâu có giấy tờ gì bằng chứng nào khác ngoài hợp đồng mua trái phiếu. Theo tôi, cơ quan nhà nước nếu muốn giải quyết tới nơi tới chốn thì cần phải trích xuất thông tin từ camera tại ngân hàng SCB."

'Hệ thống' và 'cố tình'?

Nguồn hình ảnh, HUNG BUI

Chụp lại hình ảnh,

Người dân mua trái phiếu thông qua SCB phản đối đòi tiền tại chi nhánh ngân hàng SCB ở địa chỉ số 316 Trần Hưng Đạo, Tỉnh Bắc Ninh

Hai trái chủ khác ở Đà Nẵng và Sài Gòn cũng kể những câu chuyện tương tự, với một điểm chung là họ đều nói đã "bị lừa".

Cụ thể các nhà đầu tư không được giải thích rõ ràng thế nào là trái phiếu mà thay vào đó chỉ được nói là gói tiết kiệm linh hoạt, lãi suất cao trong 31 ngày.

BBC đặt câu hỏi cho một chuyên gia kinh tế tại Việt Nam là liệu có khả năng SCB vi phạm 'misrepresentation' (khai báo sai), như 'khuyến dụ' nhà đầu tư, mặc dù quá trình điều tra vẫn đang được tiến hành.

Và nếu có, thì đây là dấu hiệu 'innocent misrepresentation' (vô ý khai báo sai), 'negligent misrepresentation' (khai báo sai do cẩu thả) hay là 'fraudulent misrepresentation' (khai báo sai gian lận).

Ngày 28/12, Tiến sĩ Vũ Thế Dũng, Giám đốc Điều hành (CEO) từ Thinking School trả lời với BBC như sau:

"Dựa trên các quan sát (nghe và thấy từ các clip do nạn nhân chia sẻ trên mạng xã hội), tôi cho là đây không thể là 'innocent misrepresentation', mà có dấu hiệu của 'fraudulent mispresentation' - một sự lừa dối với các lý do như sau đây.

"Xét về phía nạn nhân, chúng ta có thể thấy số lượng nạn nhân lớn: theo ước tính có hàng chục ngàn người. Họ đều là khách hàng đang có giao dịch tại SCB (gửi tiền hay sử dụng các dịch vụ khác của ngân hàng).

"Các nạn nhân đều có lời khai giống nhau là họ không biết gì về trái phiếu và được nhân viên ngân hàng tư vấn như, thứ nhất, đây là gói tiết kiệm linh hoạt, thứ hai, đây là sản phẩm của SCB, thứ ba, lãi suất cao, và thứ tư là họ không được tư vấn gì về trái phiếu hay về công ty An Đông (thuộc Tập đoàn Vạn Thịnh Phát).

Một số nạn nhân khác còn cho là đã được tư vấn là đây là sản phẩm chỉ dành cho khách hàng VIP có lượng tiền gửi lớn. Họ không được nhân viên tư vấn cho đọc các hợp đồng và chứng từ mà chỉ được yêu cầu ký tên trên các văn bản này."

Từ đó, Tiến sĩ Vũ Thế Dũng nhận định:

"Nếu chỉ một vài khách hàng tố cáo thì có thể đây là sai phạm vô tình của một vài nhân viên tư vấn ở một vài chi nhánh. Nhưng với số lượng rất lớn khách hàng (bây giờ là nạn nhân) ở rất nhiều chi nhánh trên toàn quốc (có thể thấy các clip nạn nhân chia sẻ ở TP.HCM, Hà Nội, Đà Nẵng, Nha Trang...) với lời khai giống nhau thì có dấu hiệu cho thấy đây là hành vi lừa dối cố tình mang tính hệ thống.

"Gọi là cố tình vì cố tình không mô tả, tư vấn trung thực về bản chất sản phẩm trái phiếu với các rủi ro của nó. Cố tình vì ngân hàng, các lãnh đạo, và nhân viên tư vấn là những người có chuyên môn sâu về tài chính. Họ hiểu rõ bản chất của sản phẩm nhưng chọn không nói cho khách hàng để trục lợi.

"Gọi là hệ thống vì nó diễn ra ở qui mô lớn, trên một diện rộng, tức là nó là một hoạt động có kế hoạch, có chỉ đạo từ cấp trên xuống, mang tính nhất quán. Nếu không có sự chỉ đạo này thì khi lãnh đạo ngân hàng thấy có một sự chuyển dịch dòng vốn của khách hàng từ gửi tiết kiệm sang mua trái phiếu thì phải sự cảnh báo và điều tra nội bộ. Còn đây chúng ta không thấy điều này cho đến khi sự việc được phát hiện.

"Cũng có thể tại thời điểm tư vấn bán trái phiếu cho khách hàng, ngân hàng và nhân viên tư vấn không lường trước được là công ty An Đông sẽ bị điều tra và có thể mất khả năng chi trả. Nhưng ngay cả trong trường hợp này họ cũng vẫn cố tình lừa dối khách hàng khi không cung cấp đầy đủ - chính xác thông tin cho khách hàng (đặc biệt là thông tin về các rủi ro đi kèm).

Họ (ngân hàng SCB, các lãnh đạo, và nhân viên) có dấu hiệu cố tình tư vấn sai bản chất cho khách hàng. Nếu đúng như thế (cần có kết luận chính thức của cơ quan điều tra) thì họ đã vi phạm pháp luật và vi phạm đạo đức nghề nghiệp nghiêm trọng khi lợi dụng tín nhiệm và sự thiếu hiểu biết của khách hàng để trục lợi."

Nguồn hình ảnh, HAI CHAU

Chụp lại hình ảnh, Người dân phản đối, đòi SCB và công ty chứng khoán Tân Việt trả tiền ngay trước Ủy ban Nhân dân TP HCM vào tháng 11/2022

Trả lời câu hỏi của BBC về việc SCB có thể nào vô can, Tiến sĩ Vũ Thế Dũng nói:

"Nếu các dữ kiện mà tôi nêu ở trên được kết luận qua điều tra là chính xác, thì chắc chắn SCB không vô can. Họ vi phạm pháp luật và vi phạm đạo đức nghề nghiệp để trục lợi. Từ đây, họ gây ra các hậu quả nghiêm trọng như hàng chục ngàn gia đình bị mất tài sản, người dân mất niềm tin vào hệ thống ngân hàng, và có thể gây ra các ảnh hưởng xấu về xã hội và kinh tế vĩ mô".

TS Vũ Thế Dũng cho rằng các nhà đầu tư có thể khởi kiện và nên khởi kiện SCB về hành vi tư vấn gian dối.

"Tất nhiên cần thu thập đầy đủ bằng chứng. Có thể thấy, khi sự việc diễn ra ở qui mô lớn, trên rất nhiều chi nhánh, liên quan đến hàng chục ngàn khách hàng và rất nhiều nhân viên tư vấn thì sẽ có rất nhiều bằng chứng để xác thực các lời khai của khách hàng như các trao đổi qua tin nhắn, các sai sót trong qui trình tư vấn, các video từ camera của ngân hàng ghi lại quá trình tư vấn….".

"Theo tôi, các nạn nhân nên tạo nhóm kết nối, làm việc với luật sư, thu thập các bằng chứng, khởi kiện SCB ra tòa, làm việc và cung cấp bằng chứng cho cơ quan công an, tiếp tục làm việc với đại diện SCB và liên tục ghi nhận các bằng chứng và tài liệu, gửi các thỉnh nguyện đơn lên Quốc hội và các cơ quan cấp cao", TS Vũ Thế Dũng khuyên các trái chủ ở Việt Nam vào thời điểm hiện tại.

Trong thông cáo lần gần nhất của SCB hôm 6/11, ngân hàng này nói họ đang "tiếp tục làm việc với Công ty Cổ phần Chứng khoán Tân Việt, Tổ chức phát hành, Bộ Công an và các cơ quan nhà nước có thẩm quyền" nhằm tìm giải pháp "bảo vệ quyền lợi và lợi ích" của khách hàng.

Chia sẻ Facebook