Kế hoạch chuyển sản xuất sang Ấn Độ của Apple gặp “chốt chặn”

Nhà sản xuất iPhone đang chịu nhiều áp lực để chuyển hướng chuỗi cung ứng sang Ấn Độ sau khoảng thời gian hoạt động sản xuất tại Trung Quốc bị gián đoạn đáng kể vì dịch COVID-19.

Trở ngại ở Ấn Độ

Apple đang xây dựng cơ sở mới ở Ấn Độ nhằm cắt giảm sự phụ thuộc sản xuất vào Trung Quốc. Tuy nhiên, “gã khổng lồ” công nghệ này đang vấp phải trở ngại trong nỗ lực tăng sản lượng ở đây.

Nhà sản xuất iPhone đã gửi các nhà thiết kế sản phẩm và kỹ sư từ California và Trung Quốc đến các nhà máy ở miền nam Ấn Độ, để đào tạo người dân địa phương và giúp thiết lập sản xuất, Financial Times dẫn lời 4 người quen thuộc với vấn đề này cho hay. Các kỹ sư và nhà thiết kế thường dành hàng tuần hoặc hàng tháng tại đây để giám sát quá trình sản xuất.

Thông tin này xuất hiện khi Apple cố gắng giảm bớt sự phụ thuộc vào chiến lược chuỗi cung ứng lấy Trung Quốc làm trung tâm. Nhiều tháng gián đoạn do COVID-19 khiến hãng công nghệ này báo cáo doanh thu hàng quý sụt giảm lần đầu tiên trong ba năm rưỡi vào đầu tháng 02/2023.

Apple bắt đầu sản xuất dòng iPhone bản cấp thấp ở Ấn Độ kể từ năm 2017, còn Trung Quốc là nơi hầu như tất cả iPhone và phần cứng khác của Apple được xây dựng. Nhưng tháng 9 năm ngoái trở thành thời điểm rất quan trọng khi các nhà cung cấp Ấn Độ được phép xây dựng dòng cao cấp chỉ trong vòng vài tuần sau khi ra mắt tại Trung Quốc.

Tuy nhiên, tại một nhà máy sản xuất ốp điện thoại ở Hosur do tập đoàn Tata – một trong những nhà cung cấp của Apple – điều hành, cứ hai linh kiện ra khỏi dây chuyền sản xuất thì chỉ có một linh kiện ở tình trạng đủ tốt để cuối cùng được gửi đến Foxconn – cũng là đối tác lắp ráp của Apple, theo một nguồn thạo tin. Đây là tỷ lệ rất tệ so với mục tiêu của Apple là không có lỗi nào. Hai người từng làm việc trong các nhà máy ở nước ngoài của Apple cho biết cơ sở ở Ấn Độ đang có kế hoạch cải thiện hiệu quả sản xuất, song con đường phía trước còn dài.

Thị phần về khối lượng và giá trị của các hãng điện thoại lớn tại Ấn Độ (%)

Jue Wang, chuyên gia tư vấn tại Bain, cho biết Apple mới chỉ đang bắt đầu mở rộng sang Ấn Độ. “Tất nhiên, chúng tôi không nói về một nhà máy có quy mô tương tự như ở Trịnh Châu, hay còn gọi thành phố iPhone với khoảng 300,000 công nhân”.

Trong khi đó, tại Trung Quốc, các nhà cung cấp và quan chức chính phủ chủ trương “bằng bất cứ giá nào” cũng phải giành được đơn đặt hàng iPhone. Theo các cựu nhân viên của Apple, có trường hợp mà họ đã phải hoàn thành một nhiệm vụ – được ước tính mất vài tuần – với tốc độ không thể tưởng tượng chỉ để thành phẩm có thể xuất hiện vào sáng hôm sau.

Các nhà máy ở Ấn Độ sẽ không chạy với tốc độ như vậy, một cựu kỹ sư của Apple cho biết.

Một người quen thuộc với hoạt động của Apple cho biết quá trình mở rộng sang Ấn Độ diễn ra chậm một phần là do logistics, thuế quan và cơ sở hạ tầng. Theo người này, quá trình đa dạng hóa của Apple sang Đông Nam Á diễn ra suôn sẻ hơn nhờ Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực – hiệp định thương mại tự do giữa 10 quốc gia trong khu vực (RCEP).

Mark Zetter, Chủ tịch của Venture Outsource – một công ty tư vấn cho ngành công nghiệp điện tử theo hợp đồng, cho biết vấn đề ở Ấn Độ đã tồn tại suốt nhiều năm qua.

5 năm trước, khi thực hiện nghiên cứu cho tổ chức tư vấn Gateway House của Ấn Độ, ông Zetter nhận thấy các nhà sản xuất theo hợp đồng thường tuyên bố rằng họ có thể đáp ứng mọi nhu cầu đối với một khách hàng điện tử. Nhưng trên thực tế, họ lại rất chậm chạp trong việc giải đáp mối quan tâm của khách hàng sau khi thỏa thuận được ký kết và thiếu linh hoạt trong việc đáp ứng các thay đổi.

Kỹ sư của Apple đôi khi cũng phải ở tại các khách sạn thuộc trung tâm thành phố ở Chennai, thủ phủ của bang Tamil Nadu, miền nam Ấn Độ, cách nhà máy nơi họ đang làm việc hai giờ. Điều này đồng nghĩa họ phải mất 4 giờ đi lại hàng ngày, với kết nối WiFi dọc tuyến đường đôi khi rất yếu.

Tiềm năng hấp dẫn

Bất chấp những vấn đề đang tồn tại này, các nhà phân tích cho rằng tiềm năng của Ấn Độ đối với Apple là rất lớn.

Công ty tư vấn toàn cầu Bain ước tính xuất khẩu hàng sản xuất từ Ấn Độ có thể tăng hơn hai lần, từ 418 tỷ USD vào năm 2022 lên hơn 1,000 tỷ USD vào năm 2028, nhờ chính sách hỗ trợ và chi phí thấp. Ước tính chỉ riêng xuất khẩu hàng điện tử sẽ tăng trưởng với tốc độ hàng năm lên tới 40%.

Vivek Wadhwa, một doanh nhân và học giả ở Thung lũng Silicon – người đã gặp gỡ các quan chức chính phủ Ấn Độ hồi tháng 01/2023, bao gồm cả Thủ tướng Narendra Modi, cho biết chính phủ nước này đang khuyến khích các doanh nghiệp tận dụng nhu cầu đa dạng hóa của Apple khỏi Trung Quốc.

Ông Wadhwa nói: “Chính quyền các tỉnh đang cố gắng mang ngành công nghiệp về và họ sẽ làm những gì Trung Quốc đã làm. Apple đang đặt chân tới Ấn Độ, tìm hiểu những gì hiệu quả và không hiệu quả. Hãy cho họ 3 năm và bạn sẽ thấy họ mở rộng quy mô ở đây”. Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận rằng chính phủ quan liêu, rời rạc ở Ấn Độ là điều mà Apple cần phải thích nghi.

Những thông báo tuyển dụng gần đây của Apple cho thấy rõ họ đang có tham vọng lớn ở quốc gia đang trên đà vượt qua Trung Quốc để trở thành quốc gia đông dân nhất thế giới trong năm nay. Một trong những thông báo đó nói rằng họ sẽ phát triển các nhà máy non trẻ ở Ấn Độ để sản xuất tất cả dòng sản phẩm kinh doanh của Apple, đồng thời xây dựng nhà máy của tương lai ở đây.

Từ “Ấn Độ” cũng được đề cập 15 lần trong báo cáo thu nhập của Apple hồi đầu 2/2023. Trong đó, giám đốc điều hành Tim Cook nói rằng ông rất lạc quan về Ấn Độ. Ông mô tả đây là thị trường cực kỳ thú vị và là trọng tâm chính, đồng thời xác nhận kế hoạch sớm mở các Apple Store đầu tiên tại quốc gia này.

Tata cũng đang có kế hoạch đầy tham vọng để trở thành nhà cung cấp đầy đủ dịch vụ cho Apple. Kế hoạch đó đã nhận được sự chấp thuận và hậu thuẫn của chính phủ Ấn Độ, theo các nguồn thạo tin. Tập đoàn này đang đàm phán để mua một nhà máy lắp ráp iPhone ở ngoại ô Bangalore từ Wistron. Đây là một đối thủ Đài Loan (Trung Quốc) của Foxconn đang tìm cách rút lui khỏi Ấn Độ sau khi trải qua tình trạng bất ổn lao động và các cuộc biểu tình vào năm 2020.

Theo một nguồn thạo tin, Apple đang tạo điều kiện cho các cuộc thảo luận cho phép Tata nắm quyền sở hữu đa số thay vì cấu trúc liên doanh 50:50. Chính phủ Ấn Độ cũng được cho là đã cho phép nhà cung cấp linh kiện Trung Quốc của Apple bắt đầu hoạt động, liên doanh với các đối tác Ấn Độ.

Đầu tháng 02/2023, Bộ trưởng Tài chính Ấn Độ Nirmala Sitharaman cho biết nước này dự định giảm thuế hải quan đối với hoạt động nhập khẩu một số bộ phận và linh kiện đầu vào được sử dụng trong điện thoại di động nhằm bảo vệ giá trị gia tăng cho hoạt động sản xuất điện thoại di động trong nước.

Một giám đốc điều hành trong lĩnh vực điện tử ở Tamil Nadu nhận định Apple đã đến muộn trong cuộc chơi này. Ông nói: “Đáng lẽ họ nên bắt đầu cách đây 5 năm. Đáng lẽ họ nên bắt đầu đa dạng hóa sớm hơn để có thể thu được lợi nhuận vào thời điểm này”.

Kim Dung (Theo FT)