Hậu Covid-19, tập thể thao ra sao cho phù hợp?

Có thể trước đây, bài tập như thế là bình thường, nhưng sau khi mắc Covid-19 bài tập như thế lại là quá sức. Anh Nguyễn Văn Mạnh (Cống Vị, Ba Đình, Hà Nội) cho biết, trước khi mắc Covid-19 anh thường xuyện chạy bộ vào mỗi buổi sáng. Thông thường anh dậy từ 5h sáng chạy đến 6h sẽ trở về vệ sinh thân thể, ăn sáng chuẩn bị đi làm.

Thế nhưng từ sau khi khỏi Covid-19, sức khoẻ anh có giảm sút. Nhưng vì mong muốn lấy lại sức khoẻ một cách nhanh nhất, anh vẫn cố dậy sớm, duy trì thói quen chạy bộ.

“Nhưng thú thực là rất khó để đạt được phong độ như lúc chưa mắc. Có những buổi mới chạy được 2 vòng công viên Thủ Lệ tôi đã phải dừng lại vì cảm thấy có những cơn đau thắt ngực”, anh Mạnh cho hay.

Người đàn ông này băn khoăn không biết liệu mình có gắng sức quá không?.

Trao đổi với phóng viên về vấn đề tập luyện sau mắc Covid-19, PGS.TS Võ Tường Kha, Giám đốc BV Thể thao Việt Nam cho biết tùy theo bệnh lý nền và tình trạng sức khỏe của từng cá nhân mà mỗi người có mức độ nhiễm virus SARS-CoV-2 khác nhau, để lại di chứng ở mức độ khác nhau.

Theo các tài liệu đã được công bố, thông thường bệnh để lại di chứng ở cơ quan hô hấp, phổi, di chứng ở tim mạch, thần kinh, thận, não, cơ xương khớp và thậm chí bộ máy hoạt động sinh dục…

Để hồi phục các triệu chứng hậu Covid-19, PGS. TS Võ Tường Kha cho rằng người bệnh cần đi khám để xác định mức độ hậu quả của di chứng. Từ đó, bác sĩ sẽ đưa ra quyết định điều trị phù hợp về phác đồ trong dùng thuốc ăn uống (thực dưỡng), tập luyện và thư giãn an thần (bằng dùng thuốc hoặc tập thiền, yoga, xông hơi, massage, thủy trị liệu…).

PGS. TS Võ Tường Kha nhấn mạnh ngoài việc kê đơn tập luyện được áp dụng cho các bệnh lý khác nhau để phục hồi chức năng của các cơ quan, tổ chức bị di chứng thì việc luyện tập này phải căn cứ vào tình trạng thể lực, mức độ bệnh của các cơ quan, tổ chức từ đó mới chọn bài tập và lượng vận động phù hợp.

Ảnh minh hoạ

Có thể với người này là bài tập thả lỏng, bài tập thở, bài tập vận động nhưng với người khác có thể là bài tập tĩnh như thiền, yoga.

“Để xác định lượng vận động, cường độ luyện tập, tần suất, thời gian vận động (trong một ngày là bao nhiêu lần, một tuần là bao nhiều lần, một lần tập kéo dài bao nhiêu phút, trở kháng là bao nhiêu)… thì cần có sự hỗ trợ của bác sĩ thể thao, bác sĩ phục hồi chức năng hoặc huấn luyện viên của môn tập đó trên cơ sở tình hình sức khỏe bệnh lý và mức độ di chứng để lại.

Hiện nay có nhiều công cụ, phương pháp để xác định lượng, cường độ, tần suất và thời gian vận động.

Thứ nhất là phương pháp phổ thông ai cũng có thể làm được đó là tự kiểm tra, cần 2 thông số là nhịp tim bình thường và mạch đập (nhịp tim) tối đa.

Cụ thể, một người trưởng thành khi mới ngủ dậy ở trạng thái yên tĩnh nhịp tim sẽ là khoảng 60-80 lần/phút. Để tính nhịp tim tối đa, cách đơn giản nhất là lấy 220 - số tuổi với nam và 226 - số tuổi với nữ.

Như vậy, một người khi tập chỉ được phép đạt 70-80% nhịp tim tối đa này thì mới có hiệu quả. Nếu nhịp tim tăng quá có thể gây tai biến, kiệt sức, tức ngực, khó thở, choáng, ngất, thiếu máu cơ tim…

Không đạt nhịp tim dự kiến thì lượng vận động không đủ để có tác dụng cải thiện chức năng cần phục hồi. Trong quá trình tập, bạn có thể đo, đếm mạch, nếu thấy cao hơn 70-80% nhịp tim tối đa thì nên dừng lại”, PGS Kha nhấn mạnh.

Cách thứ 2 là dùng các thiết bị cận lâm sàng, chụp X-quang tim phổi xem phổi có tổn thương, CT tim phổi, đo thông khí phổi để biết các thể tích hô hấp, hít vào-thở ra của người bệnh, điện tim, siêu âm tim để xem chức năng của tim....

Một thiết bị cao cấp hơn là làm liệu pháp gắng sức tim phổi ở trạng thái vận động (70-80% của mạch tối đa), cho ta biết năng lực gắng sức của tim và phổi có đạt được như mục tiêu đặt ra.

Nếu cường độ, lượng vận động quá mức, thường nhịp tim sẽ vượt 80% nhịp tim tối đa. Khi đó, cơ thể xuất hiện khó thở, đau tức ngực, tụt hay tăng huyết áp, mạch nhanh hơn… Thiết bị này chuyên dùng để kiểm tra tình trạng, trình độ thể lực cho các vận động viên thể thao.

Do đó, chuyên gia khuyên sau mỗi lần tập, sau mỗi ngày tập, mọi người cần kiểm tra lại xem lượng vận động, tần suất và thời gian của bài tập như thế đã phù hợp chưa, để điều chỉnh tăng hoặc giảm cường độ, lượng vận động, thời gian, tần suất của bài tập.

Khi cơ thể thích ứng đáp ứng với tăng dần cường độ, lượng vận động, thời gian, độ khó của bài tập lên, chứng tỏ công năng của cơ quan tổ chức đã dần hồi phục, mà trước tiên là sự cải thiện phục hồi tim phổi.

N. Huyền