Giành học bổng chính phủ Mỹ sau hai lần 'chạm đáy' thất vọng

Nguyễn Thị Diệu Hương, 28 tuổi, quê Thái Nguyên, là chủ nhân học bổng Fulbright của chính phủ Mỹ năm 2021. Tháng 8 năm nay, cô giáo tiếng Anh của trường THPT chuyên Thái Nguyên sẽ du học ngành Giáo dục về ngôn ngữ và văn hóa đọc, viết.

"5 năm trước, tôi tốt nghiệp đại học và loay hoay tìm mục tiêu sự nghiệp. Thành quả này đến với tôi sau một hành trình dài tìm hiểu, nỗ lực theo đuổi những giá trị mà mình muốn đóng góp cho giáo dục", Hương nói.

11 tuổi, Diệu Hương bắt đầu học tiếng Anh. Việc tiếp cận một ngôn ngữ mới khiến cô hào hứng, nhưng khác với những gì Hương tưởng tượng, chương trình ở trường tập trung ngữ pháp. Mong muốn mở rộng thế giới quan, cô thi vào lớp chuyên tiếng Anh, rồi theo học ngành Sư phạm Anh, nhưng vẫn chủ yếu tiếp xúc với ngôn ngữ này qua bài tập ngữ pháp. "Gần 10 năm ấy, tôi học mà không rõ sẽ dùng tiếng Anh để làm gì và bị mất định hướng", Hương nói.

Là học sinh trầm tính, ít nói, Hương hiếm khi phát biểu. Cô hài lòng với việc im lặng, tập trung nghe giảng và hoàn thành mọi bài tập được giao. Đạt kết quả tốt nhờ chăm chỉ, Hương từng nghĩ "vậy là ổn rồi". Mọi chuyện vẫn tốt đẹp cho đến năm 2014, cô có cơ hội đi Mỹ bốn tháng theo học bổng trao đổi Global UGRAD.

Diệu Hương, chủ nhân học bổng Fulbright của chính phủ Mỹ năm 2021. Ảnh: Nhân vật cung cấp

Thời gian đầu ở Mỹ, Hương bất lực với quá nửa số môn. Khi các giảng viên Mỹ yêu cầu đọc 100-200 trang tài liệu mỗi tuần, thảo luận nhóm và làm dự án, Hương choáng ngợp vì năng lực ngôn ngữ hạn chế và chưa biết cách tư duy. Tuyệt vọng đỉnh điểm, cô chui vào tủ áo, khóc một mình. "Giáo sư và các bạn chờ tôi đưa ra ý kiến nhưng tôi chưa có tư duy phản biện, cũng chẳng có quan điểm cá nhân. Niềm tin 'chỉ cần lặng lẽ hoàn thành việc được giao' sụp đổ. Lần đầu tiên, tôi thấy mình chạm tới đáy, nơi hai chữ 'thất bại' đang chờ sẵn", Hương nhớ lại.

Hương chấp nhận "keo này mình thua rồi". Luôn tâm niệm lời bố dặn "thua keo này bày keo khác", cô cho rằng chỉ khi thừa nhận và nhìn thẳng vào thất bại, bản thân mới có thể đứng lên.

Cô gái Thái Nguyên đến gặp giáo sư của các môn học, chia sẻ khó khăn và bày tỏ mong muốn cải thiện. Mỗi ngày, cô đều tới Writing Centre (Trung tâm viết), tận dụng 30 phút của phiên hỗ trợ miễn phí để được nhận xét các bài luận. Hương còn đến thư viện hàng tuần, đọc sách văn học dành cho trẻ em - điều cô từng ao ước khi bắt đầu học tiếng Anh, xin email của những bạn học tốt và có quan điểm thú vị trong lớp để trao đổi về học liệu.

Nhận điểm 4.0 tuyệt đối sau học kỳ trao đổi, Hương thấy mình trở thành con người khác: có lập trường, biết tư duy và dám thể hiện, chia sẻ quan điểm cá nhân. Giáo sư Joyce Gulley, giảng viên của Hương trong kỳ trao đổi ở Đại học Nam Indiana (Mỹ), khẳng định cô học trò có kỹ năng học thuật ấn tượng, say mê khám phá kiến thức mới. Do đó, Hương luôn trong nhóm điểm cao nhất lớp. Cũng từ sau chuyến đi này, cô đặt mục tiêu du học để hiểu và phát triển bản thân. Thế nhưng, Hương tiếp tục "chạm đáy", lần thứ hai.

Diệu Hương và bạn cùng lớp trong chuyến trao đổi tại Mỹ năm 2014. Ảnh: Nhân vật cung cấp

Vì đã có cơ hội đến Mỹ, cô muốn thử sức ở Anh, một trong những quốc gia có nền giáo dục phát triển nhất thế giới. Trong hai năm 2018 và 2020, cô gái sinh năm 1994 nộp hồ sơ học bổng Chevening của chính phủ Anh và đều bị từ chối. Khi đó, Hương đã tốt nghiệp đại học và trở thành giáo viên dạy tiếng Anh tại THPT chuyên Thái Nguyên. Nhiều đồng nghiệp bằng hoặc ít tuổi hơn Hương đã hoàn thành cao học, lấy bằng thạc sĩ. Đối mặt với nhiều áp lực và định kiến, lại liên tiếp trượt học bổng, cảm giác thất bại trở lại với Hương.

Trong giai đoạn khó khăn, biến cố gia đình ập đến, bố cô lâm bệnh nặng và qua đời. Những ngày cuối cùng bên bố, được bố động viên "theo đuổi hoài bão", Hương được tiếp thêm động lực.

Cô xem lại những hồ sơ Chevening đã làm và thấy "một rổ lỗi". Trong lần đầu nộp hồ sơ, cô không biết bố cục bài luận sao cho hợp lý, cũng không chuyên tâm nghiên cứu tài liệu tham khảo. Đến lần hai, Hương "tiến bộ hơn", biết tìm nguồn nhưng lại ứng dụng bừa bãi trong bài luận.

Lần này, Hương quyết định nộp hồ sơ học bổng Fulbright của chính phủ Mỹ. Tám năm trước, nền giáo dục của Mỹ đã khơi nguồn cảm hứng cho Hương, giờ cũng sẽ là điểm đến để tiếp sức cô. Khi quyết định chuyển hướng, thời hạn nộp hồ sơ của Fulbright chỉ còn hai tháng. Cô cố gắng tận dụng thời gian tìm hiểu kỹ yêu cầu, quy trình và đọc luận mẫu. "Sau nhiều ngày loay hoay tìm thông điệp cho bài luận, tôi quyết định viết về những câu chuyện giản dị bố từng kể, liên kết chúng với trải nghiệm đi tìm giá trị của giáo dục và mục đích của việc học ngôn ngữ", Hương nhớ lại.

Hai lần bị Chevening từ chối khiến Hương hiểu rằng, điều quan trọng là hiểu bản thân, từ đó mới xây dựng được bộ hồ sơ thể hiện cá tính, mục đích của mình. Do đó, ở bài luận hay vòng phỏng vấn của Fulbright, cô tập trung chia sẻ những câu chuyện, trải nghiệm cá nhân và hạnh phúc khi nhận được phản hồi tích cực.

Diệu Hương (áo đen, giữa) cùng các học trò tại THPT chuyên Thái Nguyên. Ảnh: Nhân vật cung cấp

Tháng 9/2021, Hương nhận kết quả trúng tuyển Fulbright từ Đại sứ quán Mỹ ở Việt Nam. "Quá hạnh phúc", cô nhớ lại cảm giác khi đó. Sau khi có thông báo trúng tuyển Fulbright, các ứng viên (lúc này được gọi là finalist ) đưa ra bốn trường mà mình muốn học (theo thứ tự ưu tiên) dựa trên ngành đã đăng ký. Đại sứ quán và đơn vị liên quan sẽ hỗ trợ quá trình nộp hồ sơ vào các trường.

Hương lựa chọn bốn đại học, gồm Purdue, Illinois tại Urbana-Champaign, Ohio State và Illinois tại Chicago. Đây đều là những trường thuộc nhóm tốt nhất nước Mỹ về đào tạo ngôn ngữ. Hiện, cô gái quê Thái Nguyên vẫn đang đợi phản hồi từ các trường để bắt đầu học kỳ mùa thu năm nay tại Mỹ.

Giữ liên lạc với Hương từ năm 2014, giáo sư Joyce Gulley chứng kiến hành trình chinh phục học bổng của cô học trò. Với kinh nghiệm hơn 20 năm trong nghề, giáo sư Gulley khẳng định Hương thuộc top 1% sinh viên giỏi nhất bà đã dạy, với kỹ năng nói và viết tiếng Anh "rất tinh tế". "Hương là người ham học, sẵn sàng đương đầu với thử thách. Chứng kiến nỗ lực và tâm huyết Hương dành cho việc học và sự nghiệp giảng dạy, tôi tin cô ấy có thể đóng góp những điều to lớn cho giáo dục và truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ học sinh", bà khẳng định.

Sau nhiều trải nghiệm, Hương cho rằng các học bổng tìm ứng viên phù hợp chứ không hẳn là người giỏi nhất. Do đó, hiểu bản thân là điều rất quan trọng. "Chỉ khi hiểu mình, bạn mới xác định được mục tiêu phù hợp, đồng thời biết cách từ bỏ những con đường không dành cho bản thân", Hương chia sẻ và khẳng định, thế giới rộng lớn nhưng vẫn luôn dành cơ hội cho người nỗ lực và quyết tâm.

Thanh Hằng