Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi): Còn tranh cãi quy định chuyển nhượng nhà ở xã hội

Bộ Xây dựng đang dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) quy định cho phép người mua nhà ở xã hội (NƠXH) được chuyển nhượng ngay, không cần chờ thời hạn 5 năm. Thế nhưng, đối tượng chuyển nhượng phải nằm trong nhóm được ưu đãi mua NƠXH khiến việc bán nhà khó khăn hơn.

Mua bán phải đúng đối tượng

Chị Nguyễn Minh, cư dân đang sinh sống tại khu NƠXH ở Linh Đàm (Hoàng Mai, Hà Nội) cho biết, theo quy định cũ, NƠXH được bán lại theo giá thị trường và cho các đối tượng bình thường sau 5 năm. Thế nhưng, theo dự thảo dù người sở hữu nhà được bán ngay sau khi hoàn thành nghĩa vụ tài chính với chủ đầu tư vẫn phải tìm đúng đối tượng có đủ hồ sơ, điều kiện mới chuyển nhượng được. Như thế là gây khó cho người dân.

“Tìm được khách mua nhà đã khó, giờ còn phải xem khách có đủ hồ sơ chứng minh có đúng đối tượng không rất khó. Ví dụ như cán bộ công chức, viên chức thu nhập trên 9 triệu đồng/tháng cũng không đủ điều kiện mua NƠXH. Trong khi đó, mức thu nhập này quá lỗi thời”, chị Minh nói.

Ngoài ra, chị Minh cho rằng, theo quy định trước đây, người dân hoàn toàn được bán theo giá thị trường. Còn nếu quy định mới được áp dụng, người dân phải bán cho đối tượng mới theo đúng giá mua từ chủ đầu tư thì sẽ rất thiệt thòi, vì thị trường tăng giá từng ngày.

Đề xuất quy định chuyển nhượng NƠXH đúng đối tượng bị cho là làm gây khó cho người dân Ảnh: Như Ý

Trao đổi với chúng tôi, ông Bùi Xuân Dũng, Cục trưởng Cục Quản lý nhà và Thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) khẳng định: NƠXH chỉ được mua bán, chuyển nhượng giữa các đối tượng thuộc diện được ưu tiên mua NƠXH.

Theo ông Dũng, việc bổ sung quy định này vào dự thảo Luật Nhà ở sẽ bảo đảm chính sách hỗ trợ phát triển về NƠXH của Chính phủ dành riêng cho những người thuộc diện ưu tiên, không bán thương mại.

Dự thảo Luật Nhà ở đang được đưa ra lấy ý kiến góp ý các bên liên quan đề cập hai phương án chuyển nhượng NƠXH. Phương án 1, chỉ cho phép chủ sở hữu nhà ở xã hội được bán nhà sau 5 năm thuê, mua; phương án 2, chủ sở hữu NƠXH được bán nhà sau khi đã hoàn thành nghĩa vụ tài chính mua nhà.

Ông Bùi Xuân Dũng cho hay, phương án 1 không khả thi nên Bộ Xây dựng sẽ đề xuất áp dụng phương án 2. Và việc sửa đổi Luật Nhà ở lần này sẽ quy định theo hướng cho phép chủ sở hữu NƠXH sau khi hoàn thành nghĩa vụ tài chính mua nhà, có "sổ đỏ", được bán nhà cho những người thuộc diện ưu đãi mua NƠXH, chứ không được bán cho người không thuộc diện được ưu đãi. Điều này bảo đảm quyền tài sản của người dân và các ưu đãi về NƠXH của Chính phủ chỉ dành cho đối tượng được hưởng ưu đãi.

“Trước đây, chúng ta quy định người sở hữu NƠXH được bán giống như nhà thương mại sau 5 năm thuê, mua sử dụng, kèm theo điều kiện chủ sở hữu phải đóng tiền sử dụng đất cho Nhà nước.

Tuy nhiên, quy định này thực tế rất khó thực hiện, một dự án NƠXH có hàng trăm căn hộ nhưng chỉ một hộ bán nhà theo diện thương mại thì rất khó khăn trong xác định tiền sử dụng đất họ phải nộp cho Nhà nước tại thời điểm chuyển nhượng, ông Dũng nói.

Người dân thiệt?

Theo quy định, hiện tại, đối tượng được ưu tiên mua NƠXH quy định tại Điều 49 Luật Nhà ở năm 2014 bao gồm những trường hợp sau: Người có công với cách mạng; Hộ gia đình nghèo và cận nghèo tại khu vực nông thôn; Hộ gia đình tại khu vực nông thôn thuộc vùng thường xuyên bị ảnh hưởng bởi thiên tai, biến đổi khí hậu; Người thu nhập thấp, hộ nghèo, cận nghèo tại khu vực đô thị...

Ngoài ra, quy định cũng nhắc đến đối tượng gồm cả người lao động đang làm việc tại các doanh nghiệp trong và ngoài khu công nghiệp; Sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân trong cơ quan, đơn vị thuộc công an nhân dân và quân đội nhân dân; Cán bộ, công chức, viên chức theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức, viên chức...

Những đối tượng đã trả lại nhà ở công vụ theo quy định tại khoản 5, điều 81 của luật này; Học sinh, sinh viên các học viện, trường đại học, cao đẳng, dạy nghề; học sinh trường dân tộc nội trú công lập được sử dụng nhà ở trong thời gian học tập; Hộ gia đình, cá nhân thuộc diện bị thu hồi đất và phải giải tỏa, phá dỡ nhà ở theo quy định của pháp luật mà chưa được Nhà nước bồi thường bằng nhà ở, đất ở.

Trao đổi với PV Tiền Phong, ông Nguyễn Văn Đính, Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam cho rằng, nên quy định chặt chẽ hơn về giá bán thay vì chỉ để “các bên tự thỏa thuận” trong dự thảo Luật Nhà ở. Bởi theo quy định hiện nay, sau 5 năm người mua NƠXH được bán lại theo cơ chế thị trường cho bất kỳ ai có nhu cầu, còn đề xuất ở dự thảo luật sửa đổi thì người sở hữu được chuyển nhượng bất cứ lúc nào sau khi mua nhưng phải bán cho đúng đối tượng quy định nên cần có quy định khung giá bán, hoặc nếu người mua phải đi vay tiền để mua thì có thể được cộng thêm lãi suất đi vay…, tính toán làm sao để họ thu hồi được vốn, mức giá bán lại vẫn hợp lý nhất.

Ngoài ra, theo ông Nguyễn Văn Đính, có thể thêm quy định là người mua do bất khả kháng chuyển công tác đi nơi khác buộc phải bán nhà thì vẫn được mua NƠXH ở dự án khác tại nơi chuyển đến công tác; tuy nhiên giá bán của căn NƠXH đã mua lần đầu phải bằng với mức giá hợp lý đảm bảo người mua sau vẫn được hưởng lợi từ chính sách của nhà nước về NƠXH.

Các ý kiến của các chuyên gia khác cũng nhấn mạnh rằng, cần có quy định về giá bán cụ thể hơn, bởi khi chủ đầu tư bán căn hộ NƠXH cho người mua theo đúng đối tượng lúc đầu phải tuân thủ mức giá bán được cấp thẩm quyền thẩm định. Trong khi đó, người mua sau đó lại được bán giá tự thỏa thuận thì e sẽ mất đi tính chất của NƠXH, bởi người mua lại căn NƠXH đó vẫn phải thuộc các đối tượng ưu tiên theo quy định.

Ngọc Mai

Tiền phong