Dù muộn cũng phải làm
Mới đây, Sở GTVT TP.HCM đề xuất và được UBND TP đồng ý triển khai việc đánh giá tác động giao thông đối với các công trình xây dựng mới trước khi cấp giấy phép xây dựng.
Theo đó, tất cả các dự án đầu tư công trình xây dựng như chung cư, khu nhà ở thấp tầng, trung tâm thương mại, trường học, nhà hàng tiệc cưới... phải thiết kế phương án kết nối giao thông, tính toán đánh giá nhu cầu giao thông phát sinh của công trình.
Nhà đầu tư có trách nhiệm tổ chức lập báo cáo đánh giá tác động giao thông công trình đầu tư xây dựng, gửi cùng với hồ sơ dự án trình cho cơ quan chủ trì thẩm định.
Cần phải nói ngay là công việc đánh giá tác động của công trình từ trước tới nay vẫn tiến hành, nhưng nó không phải là một đánh giá độc lập mà được kết hợp trong đánh giá của Hội đồng quy hoạch kiến trúc TP.
Hà Nội và TP.HCM không phải là TP mới, nên các công trình nhà cao tầng ra đời thường là xây chèn, móc lõm ở các khu dân cư hiện hữu được hình thành từ trước đó.
Do vậy, khi các công trình cao ốc xuất hiện chắc chắn sẽ làm tăng dân số thường trú và vãng lai, chẳng hạn như chung cư sẽ làm tăng dân số mới cư trú, trung tâm thương mại gia tăng số người đến mua sắm, dạo chơi, cao ốc văn phòng gia tăng số người làm việc và như thế sẽ gia tăng số lượng xe hơi, xe máy đến và đi.
Số người và phương tiện tăng đột ngột như thế sẽ ảnh hưởng như thế nào lên cơ sở hạ tầng sẵn có, tiếp theo nữa là những xung đột giao thông nào có thể xảy ra với hướng di chuyển của luồng xe qua công trình (một chiều, hai chiều), hướng di chuyển phương tiện xuống hầm xe và đi lên.
Và những công trình phụ phải làm để khắc phục tình trạng tắc nghẽn giao thông sẽ xảy ra như hầm chui, cầu vượt, đường trên cao, thay đổi luồng di chuyển, tín hiệu hướng dẫn giao thông…
Thực tế ở TP.HCM trong thời gian qua cho thấy do thiếu chặt chẽ về đánh giá giao thông cho nên rất nhiều công trình xây dựng là nguyên nhân gây tắc nghẽn giao thông cục bộ.
Điển hình nhất là một loạt trung tâm thương mại nằm ở ngã ba, ngã tư như tại giao lộ Tô Hiến Thành - Sư Vạn Hạnh; điểm giao nhau đường 3 Tháng 2 và Lý Thái Tổ; nút giao của Nguyễn Kiệm, Nguyễn Oanh, Quang Trung…
Trong một thời rất dài từ 1990 đến 2015, hầu như tất cả các cao ốc văn phòng, chung cư cao tầng, trung tâm thương mại đều nén ở khu vực trung tâm. Thống kê cho thấy ở khu vực trung tâm TP.HCM có gần 200 cao ốc từ 25 tầng trở lên.
Nhiều khu vực cao ốc nén với mật độ cực dày như Tân Cảng, Ba Son, Bến Vân Đồn, quanh sân bay Tân Sơn Nhất. Rất nhiều con đường được ví như "rừng cao ốc" như Nguyễn Hữu Thọ, Phổ Quang.
Tình trạng này không phải chỉ là lỗi của quy hoạch không gian mà có phần coi nhẹ công việc gác cửa của ngành GTVT. Do vậy, Sở GTVT xây dựng quy trình và quy chế đánh giá các dự án trở thành một khâu độc lập và bắt buộc với các công trình là hợp lý, cho dù có muộn.
Hy vọng quy định này sẽ phát huy tác dụng ở những nơi còn quỹ đất như TP Thủ Đức, Củ Chi, Hóc Môn, Cần Giờ…
Chung cư rộng cả chục ngàn mét vuông xây dựng không phép tới 4 tầng đã bị lập biên bản, buộc tháo dỡ nhưng sau đó lại tiếp tục thi công mà cơ quan thanh tra không có biện pháp xử lý kịp thời.