Đối thoại biển ở Hà Nội: Giáo sư Nhật nói về khả năng Trung Quốc rút khỏi UNCLOS

Chia sẻ Facebook

Quang cảnh Đối thoại biển lần thứ 8 tại Hà Nội sáng 29-6 - Ảnh: TTXVN

Nhận định được giáo sư Nishimoto đưa ra tại Đối thoại biển lần thứ 8, khai mạc tại Hà Nội ngày 29-6.

Trong phần trình bày của mình, ông Nishimoto khẳng định việc một quốc gia chưa là thành viên của Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển (UNCLOS) 1982 không ảnh hưởng đến việc nước đó bày tỏ quan điểm về một vấn đề liên quan.

"Các quốc gia cũng không nên bày tỏ quan ngại về việc một quốc gia chưa trở thành thành viên đầy đủ của UNCLOS hay chưa phê chuẩn các điều khoản liên quan về ranh giới trên biển", vị giáo sư thuộc Trường Luật của Đại học Tohoku nêu quan điểm và đề cập đến trường hợp Campuchia.

Hiện Phnom Penh vẫn chưa phê chuẩn UNCLOS trong khi 9 nước còn lại trong ASEAN, bao gồm cả quốc gia nội lục là Lào, đã phê chuẩn từ rất sớm.

UNCLOS được thông qua cách đây 40 năm, là khung pháp lý toàn diện đầu tiên điều chỉnh quan hệ giữa các nước liên quan việc sử dụng, khai thác biển và đại dương cũng như phương thức giải quyết tranh chấp... Vì vai trò này, UNCLOS còn được ví như bản "hiến pháp" của các đại dương.

Cho đến nay, đã có gần 170 quốc gia ký kết và phê chuẩn UNCLOS, xem đây là nền tảng trong sự phát triển luật biển quốc tế và thúc đẩy hòa bình, an ninh, hợp tác giữa các quốc gia cũng như sự phát triển bền vững của các đại dương và biển cả.

Việt Nam nằm trong nhóm những quốc gia đầu tiên ký kết và phê chuẩn công ước.

Trả lời câu hỏi về khả năng Trung Quốc có thể rút khỏi UNCLOS, giáo sư Nishimoto nhận định hiện chưa có dấu hiệu nào cho thấy Bắc Kinh sắp sửa làm như vậy.

Hồi năm 2016, từng có thông tin Trung Quốc sẽ rút khỏi UNCLOS để thể hiện thái độ không hài lòng và né tránh sự ràng buộc pháp lý của phán quyết về Biển Đông.

Tuy nhiên điều này đã không xảy ra. Thay vào đó, Bắc Kinh chọn cách phớt lờ phán quyết và hạ thấp tính chính danh của Tòa trọng tài thành lập theo phụ lục VII UNCLOS để giải quyết vấn đề do Philippines đệ trình.

Theo giáo sư Nishimoto, nói Trung Quốc rời khỏi UNCLOS là khá lý thuyết vì trên thực tế khả năng này là không cao.

Tuy nhiên, nếu Bắc Kinh rút khỏi công ước, "đó sẽ là một động thái gây bất ổn, ảnh hưởng đến hòa bình khu vực bởi vì đó là một bước đi thể hiện Trung Quốc sẵn sàng bước ra khỏi các khung pháp lý chung".

"Ngoài việc để thể hiện thái độ bất mãn của Bắc Kinh với vấn đề gì đó, việc rút khỏi UNCLOS sẽ không giúp củng cố bất kỳ điều gì mà Trung Quốc đang muốn thúc đẩy, thậm chí khiến họ và Mỹ trở thành như nhau", ông Nishimoto nêu lập luận.

Mỹ không tham gia UNCLOS nhưng thường tiến hành các hoạt động dưới danh nghĩa "duy trì tự do hàng hải, hàng không" ở nhiều vùng biển, đặc biệt là Biển Đông. Washington khẳng định sẽ tiếp tục các hoạt động ở những vùng biển luật quốc tế cho phép và thách thức những yêu sách hàng hải quá mức.

Truyền thông nhà nước và giới chức Trung Quốc không ít lần đã sử dụng luận điệu vì Mỹ không phải là thành viên phê chuẩn UNCLOS nên không có quyền lên tiếng về vấn đề Biển Đông. Do vậy, nếu Bắc Kinh rút khỏi UNCLOS, điều đó vô hình trung đã đi ngược lại những gì họ nói.

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Quang Hiệu phát biểu tại đối thoại - Ảnh: DUY LINH

Đối thoại biển lần thứ 8 với chủ đề "Kỷ niệm 40 năm UNCLOS: thúc đẩy hợp tác biển ở Đông Nam Á" do Học viện Ngoại giao, Đại sứ quán Úc tại Việt Nam và Quỹ Konrad Adenauer Stiftung (KAS) phối hợp tổ chức.

Hội thảo có sự tham gia của hơn 250 đại biểu, trong đó có 15 diễn giả là các chuyên gia uy tín từ 14 quốc gia và vùng lãnh thổ, đại diện từ Liên Hiệp Quốc, đại diện của trên 20 cơ quan đại diện nước ngoài tại Việt Nam.

Phát biểu tại sự kiện, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Quang Hiệu nhấn mạnh vai trò của UNCLOS trong 40 năm qua. Trước ngày càng nhiều thách thức trên biển, theo ông Quang Hiệu, cộng đồng quốc tế cần duy trì thượng tôn pháp luật và tuân thủ một cách thiện chí các nghĩa vụ pháp lý theo UNCLOS, đặc biệt là trong việc đưa ra các yêu sách và tiến hành các hoạt động trên biển.

Cũng tại đối thoại, cựu thẩm phán Tòa án Luật biển quốc tế Rüdiger Wolfrum đã có bài phát biểu dẫn đề quan trọng. Trong đó ông khẳng định p hán quyết của các tòa án quốc tế không chỉ thuần túy ràng buộc với các bên tham gia tranh chấp mà còn là cơ sở cho hợp tác chung, có tác động tới khu vực và cộng đồng quốc tế.

Bộ Ngoại giao Việt Nam ngày 4-2 khẳng định Việt Nam hoan nghênh lập trường của các nước về Biển Đông, phù hợp với luật pháp quốc tế, liên quan tới công hàm gần đây của Nhật Bản gửi Liên Hiệp Quốc.

Chia sẻ Facebook