ĐỌC NHANH ngày 2-5: Đan Mạch và Thụy Điển triệu tập đại sứ Nga vì bị xâm phạm không phận
Hai nước Bắc Âu tố một máy bay do thám của Matxcơva xâm phạm không phận của hai nước này. Kiev xác nhận khoảng 100 dân thường đã được di tản an toàn khỏi thành phố Mariupol.
* Đan Mạch và Thụy Điển triệu tập đại sứ Nga ngày 1-5 sau khi tố một máy bay do thám của Matxcơva xâm phạm không phận của 2 nước này. Hãng tin AFP dẫn lời các quan chức 2 nước này cho biết chiếc máy bay Nga đi vào không phận Đan Mạch ngày 29-4 và sau đó đi vào Thụy Điển. Đan Mạch nói đã đưa 2 chiến đấu cơ F-16 can thiệp.
Hãng tin AFP dẫn thông báo của Bộ Ngoại giao Thụy Điển cho biết họ thực hiện việc triệu tập theo quy cách ngoại giao vốn có với những vi phạm như vậy. Bên Đan Mạch đưa ra thông báo trước Thụy Điển vài giờ.
Cách đây một tuần, tờ Expressen của Thụy Điển dẫn hai nguồn tin chính phủ cho biết hai nước Bắc Âu trung lập là Thụy Điển và Phần Lan có thể nộp đơn xin gia nhập NATO vào trung tuần tháng 5, trùng với thời gian diễn ra chuyến thăm Stockholm của Tổng thống Phần Lan Sauli Niinisto.
Trong khi đó, tờ Iltalehti của Phần Lan đưa tin nước này "đã đưa ra đề nghị cả hai quốc gia cùng bày tỏ sẵn sàng tham gia" liên minh quân sự NATO cùng ngày.
* Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết, khoảng 100 thường dân Ukraine đã được sơ tán khỏi nhà máy thép Azovstal ở thành phố Mariupol vào ngày 1-5 , sau khi Liên Hiệp Quốc xác nhận "hoạt động thông hành an toàn" đang diễn ra tại đây.
"Lần đầu tiên có hai ngày ngừng bắn tại vùng lãnh thổ này và chúng tôi đã đưa được hơn 100 thường dân là phụ nữ, trẻ em rời khỏi", ông Zelensky cho biết trong video thường nhật phát vào đêm 1-5.
Những người sơ tán đầu tiên sẽ đến thành phố Zaporizhzhia do Ukraine kiểm soát vào sáng thứ hai ngày 2-5. Ông Zelensky nói việc di tản sẽ tiếp tục ngày 2-5 nếu điều kiện cho phép.
Hãng tin Sputnik của Nga cũng đưa tin 80 dân thường đã rời khỏi nhà máy Azovstal nhờ sáng kiến của Tổng thống Nga Vladimir Putin. Những người rời đi cho biết còn khoảng 300 dân thường mắc kẹt tại đây. Trước đó, ngày 21-4, Nga tuyên bố đã "giải phóng" Mariupol.
Trong khi đó, Đài CNN dẫn lời một chỉ huy của Ukraine tại Mariupol cho biết khu vực tổ hợp nhà máy thép Azovstal tiếp tục bị tấn công.
* Phát biểu trên truyền hình Ý ngày 1-5, khi được hỏi liệu ngày 9-5 có đánh dấu bước ngoặt trong cuộc xung đột Nga - Ukraine hay không, Ngoại trưởng Sergei Lavrov của Nga khẳng định: "Các binh sĩ của chúng tôi sẽ không căn cứ hành động của họ vào một ngày cụ thể".
"Chúng tôi sẽ kỷ niệm chiến thắng của mình một cách long trọng nhưng thời gian và tốc độ của những gì đang xảy ra ở Ukraine sẽ phụ thuộc vào việc cần giảm thiểu rủi ro cho dân thường và binh lính Nga", ông Lavrov nói.
Nga dự kiến duyệt binh trên Quảng trường Đỏ ở thủ đô Matxcơva ngày 9-5, là ngày kỷ niệm đánh bại Đức Quốc xã.
Ông Lavrov cũng khẳng định Nga đang nỗ lực ngăn chặn chiến tranh hạt nhân. "Truyền thông phương Tây xuyên tạc các mối đe dọa từ Nga. Nga chưa bao giờ làm gián đoạn nỗ lực đạt được các thỏa thuận đảm bảo rằng một cuộc chiến tranh hạt nhân sẽ không bao giờ hình thành", nhà ngoại giao Nga nhấn mạnh.
Ông cho biết mục tiêu của chiến dịch tại Ukraine nhằm đảm bảo an ninh cho lực lượng thân Nga tại khu vực Donbass và chỉ trích phương Tây "ăn cắp" tiền của Matxcơva thông qua các biện pháp trừng phạt.
* Lãnh đạo phe Dân chủ tại Thượng viện Mỹ, ông Chuck Schumer, cho biết sẽ hành độnng để bổ sung điều khoản vào gói viện trợ 33 tỉ USD cho Ukraine, theo đó cho phép Mỹ tịch thu tài sản của các tài phiệt Nga, sau đó bán các tài sản này để gửi cho Kiev .
“Đã đến lúc các nhà tài phiệt Nga bị trừng phạt phải chịu trách nhiệm về khối tài sản bất chính mà họ đã nhận", ông Schumer nói. Tuần trước, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã yêu cầu Quốc hội thông qua gói viện trợ này, đánh dấu bước ngoặt trong sự hỗ trợ của Washington cho Kiev.
* Nghị sĩ Adam Kinzinger của Đảng Cộng hòa Mỹ tuyên bố sẽ soạn một nghị quyết cho phép Mỹ triển khai quân tại Ukraine nếu Nga sử dụng "vũ khí hạt nhân, hóa học, sinh học", theo Đài Russia Today . Ông Biden đến nay bác bỏ việc đưa quân đến Ukraine, cho rằng động thái này có thể kích hoạt "Thế chiến thứ ba" với Nga.
* Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu nói rằng T ổng thống Recep Tayyip Erdogan của nước này vẫn đang nỗ lực để sắp xếp một cuộc gặp giữa ông Putin và ông Zelensky .
"Tổng thống của chúng tôi đang đàm phán với cả hai nhà lãnh đạo. Chúng tôi đang chân thành tiến hành các nỗ lực. Tổng thống của chúng tôi cũng gọi cho họ khi cần hoặc họ gọi cho ông ấy", báo Sabah dẫn lời ông Cavusoglu.
“Sự chiến đấu của ông chính là chiến đấu cho tất cả mọi người. Chúng tôi cam kết (ủng hộ) ông cho đến khi cuộc chiến đấu này kết thúc” - Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi phát biểu trong đoạn video do Tổng thống Ukraine đăng tải.