Cuộc cách mạng xe điện gặp vấn đề lớn: Sản xuất “hụt hơi” vẫn còn ít để bắt kịp mục tiêu tương lai
Xe điện chiếm 1/70 trong số 1,2 tỷ ô tô trên thế giới và con số này cần phải chạm đến mốc 1/6 mới đáp ứng được những mục tiêu xanh.
Sau hai năm hạn chế đi lại vì dịch bệnh Covid-19, thế giới một lần nữa được vận động trở lại. Nhưng thay đổi ấy đi kèm với chi phí môi trường. Khí thải từ quá trình vận chuyển hàng hoá và chở người chiếm 1/5 tổng lượng khí thải carbon toàn cầu.
Nhiều quốc gia đã vạch ra những lộ trình đầy tham vọng để thay thế các phương tiện sử dụng nhiên liệu hoá thạch thành các phương tiện chạy bằng pin. Mục tiêu của họ là tránh những hệ quả xấu từ hiện tượng nóng lên toàn cầu.
Nhờ có pin tốt, mạng lưới sạc pin được cải thiện và các khoản hỗ trợ dồi dào từ chính phủ, xe điện không chỉ nằm trong các phòng trưng bày mà nhanh chóng trở nên phổ biến ở khắp nơi.
Theo một thống kê của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), doanh số bán xe điện toàn cầu đã tăng gấp đôi vào năm ngoái, đạt mức 6,6 triệu xe. Như vậy, cứ 12 chiếc ô tô mới được bán ra thì có một chiếc là xe điện.
Xe hybrid kết hợp song song giữa pin và xăng chiếm khoảng 30%. Loại xe này có hiệu quả gấp đôi so với xe chỉ sử dụng động cơ đốt trong. Một phần nhỏ, khoảng 15.000 chiếc, là xe chạy bằng pin nhiên liệu hydro. Đây là công nghệ mới nổi sử dụng hydro để cung cấp điện cho xe. Theo BloombergNEF, khoảng 280 triệu xe hai và ba bánh hoạt động trên đường là xe điện.
Một số quốc gia đang có những chuyển đổi nhanh chóng. Gần 9/10 số ô tô bán ra ở Na Uy là xe điện. Sự bùng nổ này là nhờ đánh thuế cao đối với xe động cơ đốt trong và phát triển cơ sở hạ tầng sạc xe điện.
Trong năm qua, số lượng xe điện bán ra ở châu Âu tăng với tốc độ trung bình hàng năm là 61%. Lục địa này trở thành khu vực chuyển đổi nhanh nhất thế giới.
Doanh số bán xe điện ở Trung Quốc cũng đang tăng nhanh. Năm 2021, xe điện chiếm 16% tống doanh số bán xe hơi. Thị trường Trung Quốc lớn đến mức số xe điện bán ra chiếm một nửa doanh số toàn cầu.
Nhưng tại Mỹ, thị trường ô tô lớn thứ hai thế giới sau Trung Quốc, lại đang bị tụt lại phía sau trong cuộc đua xe điện. Số xe điện bán ra tại Mỹ chưa đến 5% và một nửa trong số đó là xe do Tesla sản xuất.
Nếu các chính phủ muốn đạt được mục tiêu khí hậu họ đề ra, doanh số bán xe điện phải tăng tốc nhanh chóng. Con số 16 triệu xe điện đang hoạt động trên đường chỉ chiếm một phần nhỏ trong số 1,2 tỷ ô tô trên thế giới.
Với tốc độ hiện tại, IEA dự kiến xe điện sẽ chiếm từ 22-35% doanh số bán xe ô tô vào năm 2030. Trong viễn cảnh khả quan nhất, xe điện sẽ chiếm 14% số ô tô hoạt động trên đường vào thời điểm đó.
BloombergNEF dự kiến xe điện sẽ chiếm gần 1/4 doanh số bán xe ô tô vào năm 2025. Nhưng để đạt được mục tiêu toàn cầu về phát thải carbon bằng 0 vào năm 2050, 60% xe mới vào năm 2030 phải là xe điện.
Đó là một mục tiêu khó có thể đạt được. Doanh số bán hàng xe điện tăng 120% vào năm 2021, nhưng chuỗi cung ứng bị đứt gãy có thể khiến tốc độ tăng trưởng này chậm lại. Sự thiếu hụt khoáng chất dùng trong chế tạo pin sẽ làm cho vấn đề thêm tồi tệ hơn.
Và mặc dù mạng lưới sạc cho xe điện đang mở rộng nhanh chóng, nó sẽ không đủ rộng và đủ thông minh để quản lý được mạng lưới xe khổng lồ là 250 triệu xe điện vào năm 2030. Con đường dẫn đến mục tiêu áp dụng 100% xe điện còn nhiều thách thức phía trước.
Tham khảo: The Economist