Chuồn chuồn có cánh thì bay – Để người ở lại đắng cay một mình

Hôm nào trời sắp mưa, chuồn chuồn bay rợp trên sân nhà ông nội và dọc con đường ra đồng. Cái câu ca dao “Chuồn chuồn bay thấp thì mưa / Bay cao thì nắng / Bay vừa thì râm” là rất đúng thực tế. Hôm nào nắng to thì chỉ có chuồn chuồn bà già và chuồn chuồn tương bay sát mặt đất hoặc lượn lờ tầm thấp để tìm mồi. Những con chuồn chuồn ớt và chuồn chuồn chúa sẽ đậu cao tít mãi trên các cọc tre hoặc bờ rào.

Những hôm trời nắng bố thường trốn ngủ trưa đi chơi bắt chuồn chuồn dọc con đường từ nhà ông nội tới chỗ chợ Hòa Bình. Con đường đi qua đầm nước gọi là Chầm Viên, Chầm Sông, qua Rừng Ông Khanh rồi tới quãng có rặng cây thầu dầu và rào tre ở hai bên nơi chuồn chuồn hay đậu. Nhiều lắm. Cứ một hai bước chân lại có chuồn chuồn đậu, chưa kể những con đang lượn vòng ở phía trên.

Muốn bắt được chuồn chuồn phải rón rén đi thật nhẹ, thò tay ra phía trước, dùng ngón trỏ và ngón cái làm kẹp túm lấy đuôi chúng. Khi tóm được chúng giãy dụa vẫy cánh kêu xè xè nhưng không thể nào thoát được. Có một cách nữa là dùng sợi chỉ hay sợi tóc dài buộc một con ruồi vào một đầu để… câu. Bố thường dứt lấy một sợi tóc trên đầu bà nội để làm dây câu như thế. Thấy chuồn chuồn đậu ở đâu thì cuốn một đầu sợi tóc vào tay, rồi rung cho con ruồi ở đầu kia nhảy nhót trước mặt nó. Chuồn ta háu ăn lao tới ngoạm con ruồi thế là dính bẫy. Câu chuồn chuồn thì không có lưỡi câu nhưng vì háu ăn nó cứ ngậm chặt lấy con mồi không chịu nhả thế là bị tóm. Thường câu được nhất là chuồn chuồn bà già, loại chuồn chuồn có màu xanh đen bay ở tầm cao vừa phải. Chuồn chuồn ớt thì đẹp nhưng lành, ít khi săn mồi táo tợn.

Chuồn chuồn chúa thì vừa khỏe vừa tinh ranh. Nó không bao giờ dại dột bắt mồi kiểu đó. Cứ chỗ nào cao nhất trên hàng rào thì nó đậu và nó không chỉ bắt ruồi. Nó bắt luôn cả các con chuồn chuồn khác bé hơn chén thịt. Nó đích thực là một bạo chúa! Ai đã từng để chuồn chuồn chúa cắn rốn với niềm tin rằng nhờ nó cắn mình sẽ biết bơi sẽ hiểu răng của nó sắc đến thế nào.

Muốn bắt nó phải dùng vợt hay một que dài một đầu có cục nhựa mít đã nhào kĩ. Cục nhựa đó mà chạm vào cánh thì có bay đằng trời! Khó bắt nhưng bắt được nó rất thích. Chỉ cần nhìn chuồn chuồn chúa thôi đã thích vì nó đích thực là vua chúa hay ít nhất cũng là dũng sĩ với cái đầu lớn, hai mắt sáng long lanh như gương, bộ ngực nở, cái đuôi có bánh lái lớn. Bố không bao giờ bắt chuồn chuồn tương và chuồn chuồn ma. Bắt chúng quá dễ nhưng chúng quá xấu và yếu. Chúng chỉ bay được quanh quẩn dưới mặt đất.

Bây giờ về quê, bố cũng thấy chúng đã biết mất từ bao giờ. Chỉ thi thoảng có một hai con chuồn chuồn bà già bay vẩn vơ. Con đường làng dưới nắng trở nên cô đơn và mệt mỏi. Có lẽ con ngòi và các khu đầm ô nhiễm đã làm cho ấu trùng của chuồn chuồn không sống nổi nữa. Cũng có khi, chúng đã bỏ đi đâu thật xa để tránh con người.

Nguyễn Quốc Vương

Đăng lại từ Facebook Tác giả, dịch giả Nguyễn Quốc Vương
Tham khảo các tác phẩm của tác giả, dịch giả Nguyễn Quốc Vương tại đây

Xem thêm cùng tác giả, dịch giả:

Mời xem video :