Chúng ta có đang cường điệu về Than hoạt tính?

Chia sẻ Facebook

Than hoạt tính đã trở thành một xu hướng rất lớn trong lĩnh vực y tế và sức khỏe trong vài năm trở lại đây. Không giống như than củi thông thường, thường được sử dụng để nướng, lọc nước thì than hoạt tính bị oxy hóa, làm tăng độ xốp và diện tích bề mặt. Nhưng liệu nó có đáp ứng được tất cả những lời quảng cáo thổi phồng như bạn đã nghe hay không?

Câu trả lời ngắn gọn là không, theo một bác sĩ của INTEGRIS Health, người đã xem xét vấn đề này cho chúng ta thì câu trả lời là như thế. Thêm vào đó, các nghiên cứu nhỏ đã được thực hiện về tính an toàn của than hoạt tính và chất này vẫn còn ở giai đoạn đầu, vì vậy điều quan trọng là bạn phải thận trọng với mỗi lần sử dụng.

Than hoạt tính là gì?

(Ảnh: cowaymega)

Than hoạt tính được tạo ra bằng cách đốt các vật liệu tự nhiên, giàu carbon (tre, gỗ, gáo dừa, hố ô liu hoặc than đá) ở nồng độ oxy thấp. Quá trình này chiết xuất hydro, metan và hắc ín từ vật liệu, làm giảm trọng lượng của nó và tạo ra một chất có màu đen, chủ yếu là carbon. Phần than còn lại được kích hoạt bằng cách hấp ở nhiệt độ rất cao hoặc trộn với các chất hóa học để loại bỏ các nguyên tố phi cacbon còn lại. Vật liệu cuối cùng là một phiên bản cực kỳ xốp của carbon có thể liên kết với nhiều nguyên tố.

Tiến sĩ Shripal Bhavsar, bác sĩ ung thư bức xạ tại INTEGRIS Health cho biết: "Than hoạt tính là bất kỳ loại sản phẩm dựa trên carbon nào được đốt nóng. Than hoạt tính có rất ít ngóc ngách".

"Có ý kiến ​​cho rằng than hoạt tính trở nên giống như một miếng bọt biển, thấm đẫm mọi thứ. Đó là lý do tại sao nó được sử dụng để thải độc. Nếu bạn dùng thuốc quá liều hoặc uống phải thứ gì đó độc, than hoạt tính có thể liên kết với nó trước khi được cơ thể hấp thụ".

Than hoạt tính có thể có nhiều dạng, bao gồm bột, thuốc viên, khối lập phương, bọt biển và vải.

Than hoạt tính hoạt động như thế nào?

Than hoạt tính liên kết với các chất độc và hóa chất để ngăn cơ thể bạn hấp thụ chúng.

Hấp phụ xảy ra khi các phân tử của một chất dính vào một bề mặt - một quá trình khác với quá trình hấp thụ, trong đó một chất bị thấm hoặc hòa tan bởi chất khác.

Độ xốp của than hoạt tính cho phép nhiều chất trở nên hấp thụ hoặc bị mắc kẹt trong các không gian. Về cơ bản, than hoạt tính có điện tích âm làm cho các chất độc mang điện tích dương bám vào đó. Khi than hoạt tính bị rửa trôi hoặc xả ra khỏi hệ thống, nó sẽ mang theo các chất độc và hóa chất.

Ngoài việc sử dụng bên trong và bên ngoài, than hoạt tính còn được sử dụng phổ biến trong các hệ thống lọc nước vì nó có thể hấp thụ các tạp chất trong nước như thuốc trừ sâu, chất thải độc hại, florua và các hóa chất khác.

Công dụng của than hoạt tính

(Ảnh: carbonactivated.com.au)

Việc sử dụng than củi đối với sức khỏe và y học không phải là một khám phá mới. Các ghi chép cho thấy người Ai Cập đã sử dụng than củi vào khoảng năm 1500 trước Công nguyên. để hấp thụ mùi do nhiễm trùng vết thương. Việc sử dụng than củi sớm nhất trên lâm sàng được ghi nhận vào đầu những năm 1800 khi lần đầu tiên nó được sử dụng để ngăn ngừa ngộ độc.

Chất độc và quá liều

Một trong những công dụng phổ biến nhất của than hoạt tính là loại bỏ độc tố khẩn cấp dưới dạng ngộ độc hoặc dùng quá liều. Nó đã được biết là hấp thụ các chất độc có trong thuốc trừ sâu, thủy ngân, thuốc tẩy trắng, thuốc phiện, cocaine, acetaminophen, morphin và đồ uống có cồn.

Nếu bạn đang bị ngộ độc hoặc dùng quá liều, hãy gọi 911 ngay lập tức. Đừng tự ý điều trị bằng than hoạt tính. Liều lượng thích hợp phải được thực hiện càng nhanh càng tốt bởi một chuyên gia y tế được cấp phép.

Chăm sóc da

(Ảnh: Guardian)

Dưỡng da và trị mụn là một trong những công dụng phổ biến nhất của than hoạt tính. Chất tẩy rửa than được sử dụng để hấp thụ dầu bề mặt và làm sạch da. Mặt nạ than có công dụng làm sạch bụi bẩn và chất độc ra khỏi lỗ chân lông. Nó cũng thường được sử dụng dưới dạng bột nhão để điều trị mụn trứng cá, vết côn trùng cắn hoặc đốt.

Tuy nhiên, than hoạt tính không thể phân biệt được đâu là chất tốt, đâu là chất xấu. Điều này có nghĩa là nó hấp thụ cả dầu lành mạnh và không tốt cho da.

Để ngăn da trở nên quá khô hoặc cạn kiệt dầu và vitamin lành mạnh, mỗi liệu pháp này chỉ nên được sử dụng một hoặc hai lần mỗi tuần và kết hợp với các thành phần bổ sung phù hợp.

Vệ sinh răng miệng

(Ảnh: HerZindagi)

Than hoạt tính thường được biết đến như một chất làm trắng răng hoàn toàn tự nhiên. Một số người thích đánh răng bằng bàn chải ướt nhúng bột than hoạt tính để làm trắng răng và cải thiện sức khỏe răng miệng.

Mặc dù không có nghiên cứu chắc chắn, một số người cho rằng than củi sẽ hấp thụ mảng bám và các chất gây ra vết ố đồng thời thay đổi sự cân bằng pH trong miệng, có thể giúp ngăn ngừa sâu răng và các bệnh về nướu.

Nếu bạn sử dụng than hoạt tính trên răng, điều quan trọng là phải súc miệng kỹ để loại bỏ hết than hoạt tính khỏi răng và nướu. Đừng ngừng súc miệng cho đến khi nước bọt của bạn sạch.

Than có thể làm ố vải và vữa, vì vậy hãy bảo vệ bề mặt trước khi đánh răng.

Than hoạt tính cũng có thể gây ra ê buốt răng, vì vậy không nên chải bằng than hoạt tính quá ba lần mỗi tuần.

(Ảnh: Freepik)

Tiêu hóa

Than hoạt tính cũng được sử dụng để làm sạch đường tiêu hóa và điều trị đầy hơi. Một số người tin rằng than củi sẽ hấp thụ bất kỳ chất độc nào ăn vào và thải chúng ra khỏi cơ thể. Các phương pháp ăn uống phổ biến bao gồm thuốc viên bổ sung và nước ép giải độc.

Điều quan trọng là phải duy trì một đường tiêu hóa khỏe mạnh, không có độc tố gây dị ứng thức ăn, mệt mỏi và viêm nhiễm. Than hoạt tính thường được người tiêu dùng xem là một cách nhanh chóng và dễ dàng để thiết lập lại đường ruột và giảm bớt khí và đầy hơi, nhưng có những cách lành mạnh hơn để định dạng lại chế độ ăn uống và tiêu hóa của bạn.

Tiêu thụ ít gluten và sữa trong khi ăn nhiều rau hơn và cắt giảm thực phẩm chế biến sẵn, đường và đồ uống chỉ là một vài lựa chọn có sẵn để "thiết lập lại" đường ruột của bạn.

Nhiều chuyên gia y tế cảnh báo không nên ăn than hoạt tính. Trong khi nó có thể loại bỏ độc tố trong cơ thể bạn, nó cũng có thể đào thải các chất có lợi cho sức khỏe. Cũng giống như trên da, than hoạt tính không thể phân biệt được độc tố tốt và xấu trong cơ thể.

Các nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng than hoạt tính có thể hấp thụ các chất bổ sung và thuốc, bao gồm cả thuốc tránh thai, khiến chúng mất tác dụng. Không sử dụng than hoạt tính trong vòng hai giờ sau khi uống thuốc.

Than hoạt tính cũng có thể gây mất nước. Khi uống than hoạt tính, điều quan trọng là phải uống hai đến ba lít nước mỗi ngày. Điều này không chỉ giúp bạn đủ nước mà còn hỗ trợ thải độc tố và than ra khỏi cơ thể.

Than hoạt tính có hoạt động và có an toàn không?

(Ảnh: Azumio)

Tiến sĩ Bhavsar nói rằng việc ăn than hoạt tính sẽ không gây hại cho hầu hết mọi người và nó rất ít có khả năng gây ung thư, nhưng có thể không đáp ứng được tất cả những tuyên bố kỳ diệu mà các công ty đang quảng cáo khi nói đến chăm sóc da hoặc "làm sạch".

Ông nói: "Về mục đích sức khỏe trong không gian thương mại không được kiểm soát, có rất nhiều thứ kỳ lạ. Vì vậy, những tuyên bố như sử dụng miếng dán chân than hoạt tính để hút chất độc từ dưới chân của bạn ra khỏi cơ thể... Điều đó không có khả năng xảy ra".

(Ảnh: Freepik)

"Có thể có một chút lợi ích khi sử dụng than hoạt tính để tiêu hóa và đầy hơi" - Tiến sĩ Bhavsar nói tiếp nhưng nói thêm - "Nó cũng có thể liên kết với các khoáng chất và chất dinh dưỡng bạn cần. Nếu bạn đang dùng vitamin tổng hợp và than hoạt tính cùng nhau, thì than đó chỉ liên kết với các vitamin đó và đi qua cơ thể trước khi nó có thể được hấp thụ".

Tiến sĩ Bhavsar nói rằng một chế độ ăn nhiều chất xơ sẽ giúp ích cho quá trình tiêu hóa hơn là nhờ đến việc sử dụng than hoạt tính để làm điều đó.

"Bạn càng có nhiều chất xơ trong chế độ ăn uống của mình thì nó càng loại bỏ các tế bào trong ruột, đó là lý do tại sao chế độ ăn nhiều chất xơ có tác dụng rất tốt trong việc ngăn ngừa ung thư ruột kết" - ông nói - "Trên thực tế, ăn một chế độ ăn nhiều chất xơ làm giảm 17% tỷ lệ tử vong do mọi nguyên nhân. Điều đó tốt hơn bất kỳ loại thuốc hoặc sản phẩm đơn lẻ nào trên thị trường hiện nay".

Tóm lại, than hoạt tính có những công dụng của nó và thường an toàn khi ăn vào, nhưng nó có thể không đáp ứng được những tuyên bố thần kỳ mà một số công ty đang tiếp thị cho bạn.

Chia sẻ Facebook