Chủ tịch Quốc hội: Sửa Luật Các Tổ chức tín dụng phải xử lý triệt để sở hữu chéo

Trao đổi thêm về việc sửa đổi Luật Các Tổ chức tín dụng, Chủ tịch Quốc hội khẳng định việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng có ý nghĩa rất quan trọng giữa thực trạng trong nước và nước ngoài để củng cố nền tảng cho các tổ chức tín dụng của Việt Nam, đảm bảo an toàn một hệ thống, gia tăng sức chống chịu của nền kinh tế nói chung và những tổ chức tín dụng nói riêng trước các cú sốc từ bên trong, bên ngoài.

Trao đổi về việc sửa đổi Luật Các Tổ chức tín dụng, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ khẳng định việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng có ý nghĩa rất quan trọng giữa thực trạng trong nước và nước ngoài để củng cố nền tảng cho các tổ chức tín dụng của Việt Nam, đảm bảo an toàn một hệ thống, gia tăng sức chống chịu của nền kinh tế nói chung và những tổ chức tín dụng nói riêng trước các cú sốc từ bên trong, bên ngoài.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh phát biểu

Sáng 17/3, tiếp tục Chương trình Phiên họp thứ 21, dưới sự chủ trì của Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, UBTVQH cho ý kiến về đề nghị bổ sung vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023 đối với 02 dự án: Luật Căn cước công dân (sửa đổi), Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi); Xem xét, cho ý kiến đối với dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Công an nhân dân.

Về dự án Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long nhấn mạnh, Luật Các tổ chức tín dụng được Quốc hội khóa XII thông qua và có hiệu lực kể từ ngày 01/01/2011 (được sửa đổi, bổ sung một số điều năm 2017) đã có những đóng góp quan trọng trong công tác quản lý cũng như tạo môi trường pháp lý ổn định cho hoạt động của hệ thống ngân hàng.

Để bảo đảm an toàn của hệ thống tổ chức tín dụng, đổi mới hoạt động ngân hàng theo nội dung nhiệm vụ trọng tâm cơ cấu lại nền kinh tế; khắc phục những hạn chế, bất cập của Luật Các tổ chức tín dụng hiện hành, Chính phủ đề nghị xây dựng Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) với 06 chính sách: (1) Hoàn thiện quy định về nâng cao yêu cầu quản trị, điều hành, hạn chế lạm dụng quyền cổ đông lớn, quyền quản trị, điều hành để thao túng hoạt động của tổ chức tín dụng; (2) Hoàn thiện quy định về hoạt động và bảo đảm an toàn trong hoạt động của tổ chức tín dụng, quỹ tín dụng nhân dân; (3) Hoàn thiện quy định về dịch vụ ngân hàng qua phương tiện điện tử và số hóa dịch vụ ngân hàng, hỗ trợ, thúc đẩy, quản lý ngân hàng số tạo nền tảng cho việc ứng dụng các công nghệ chủ chốt của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0; (4) Hoàn thiện các quy định nhằm tạo cơ sở thúc đẩy quá trình cơ cấu lại tổ chức tín dụng và xử lý tổ chức tín dụng yếu kém; (5) Quy định về xử lý nợ xấu; (6) Quy định về xử lý tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu.

Cần đánh giá nguyên nhân của tình trạng sở hữu chéo

Theo báo cáo của Ủy ban Kinh tế, tờ trình đề nghị xây dựng luật có đề cập đến trường hợp cổ đông lớn và người có liên quan của cổ đông lớn cố tình che giấu, nhờ cá nhân hoặc tổ chức khác đứng tên hộ cổ phần sở hữu để “lách” quy định của pháp luật về sở hữu chéo, sở hữu vượt mức quy định hoặc “lách” quy định về giới hạn cấp tín dụng về nhóm khách hàng liên quan, tỷ lệ sở hữu cổ phần của cổ đông và người có liên quan.

Cơ quan này cho rằng việc sửa đổi quy định về giới hạn sở hữu cổ phần, sở hữu của cổ đông lớn và người có liên quan của cổ đông lớn là cần thiết, đặc biệt khắc phục tình trạng thao túng, lạm dụng quyền của cổ đông lớn hoặc tình trạng “sân sau” của các tổ chức tín dụng.

Tuy nhiên, Ủy ban Kinh tế đề xuất đánh giá kỹ lưỡng, làm rõ nguyên nhân của tình trạng sở hữu chéo giữa các tổ chức tiềm ẩn rủi ro cho hệ thống do quy định pháp luật hay do tổ chức thực hiện, từ đó có các đề xuất phù hợp.

Nêu quan điểm về việc xử lý các ngân hàng yếu kém, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho rằng đây là vấn đề cần được quan tâm khi sửa luật do tiến độ hiện nay rất chậm.

Ông Thanh đề nghị làm rõ thêm quá trình mua bắt buộc và kiểm soát đặc biệt một số ngân hàng đã xử lý được những gì, còn những gì vướng cần đưa vào luật.

Cùng với đó, ông Thanh cho biết Ủy ban Kinh tế quan ngại về chính sách cho vay đặc biệt không có tài sản bảo đảm, trong đó cần làm rõ mức độ cho vay.

"Nếu không thì bịt được lỗ hổng bé lại tạo ra lỗ hổng lớn hơn, việc này ảnh hưởng đến tính an toàn hệ thống thế nào, tiền của xã hội, của người dân sẽ ra sao", ông Thanh đặt vấn đề.

Sử đổi Luật Tổ chức tín dụng phải song hành với sửa đổi Luật Bảo hiểm tiền gửi

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ

Nhấn mạnh, đây là nhiệm vụ rất quan trọng, Chủ tịch Quốc hội cho biết yêu cầu đặt ra đối với lần sửa đổi lần này phải quy định minh bạch và xử lý cơ bản được triệt để tình trạng sở hữu chéo, sở hữu chéo núp bóng, xử lý được nợ xấu và lãi dự thu được trích lập trên cơ sở các khoản nợ xấu…Chủ tịch Quốc hội lưu ý thực tế lãi dự thu của các khoản nợ xấu còn xấu hơn cả nợ xấu nên cần xử lý được vấn đề này.

Bên cạnh đó là việc trích lập dự phòng, xem xét trích lập dự phòng khoản nào được coi là chi phí hợp lệ để tính thuế thu nhập, khoản nào phải trừ vào thu nhập sau thuế của doanh nghiệp, của ngân hàng; cùng với đó là xử lý tài sản bảo đảm mà trong điều kiện bình thường, điều kiện đặc biệt; hoạt động của các tổ chức tín dụng, các dịch vụ ra giá trị gia tăng phi tín dụng hiện hầu như không đầu tư nhất là trong điều kiện kinh tế 4.0.

Chủ tịch Quốc hội cũng cho rằng trong lần sửa đổi luật lần này cần quy định rõ nét những nội dung như fintech, ngân hàng số, cũng như vấn đề xử lý các tổ chức tín dụng yếu kém, thua lỗ, việc cho vay tái cấp vốn và cho vay đặc biệt rút kinh nghiệm từ vụ phá sản SVB của Mỹ, từ đó sửa đổi Luật Tổ chức tín dụng này phải song hành với sửa đổi Luật Bảo hiểm tiền gửi.

Chủ tịch Quốc hội cũng đặt vấn đề quản lý nhà nước đối với các tổ chức tín dụng này, nhất là trách nhiệm của Bộ Tài chính trong việc quản lý tài chính đối với các tổ chức tín dụng cùng với đó là giám sát tài chính. Chủ tịch Quốc hội dẫn chứng kinh nghiệm của Trung Quốc mới đây khi kiện toàn Chính phủ đã thành lập cơ quan giám sát tài chính riêng trực thuộc Trung ương để giám sát toàn bộ nền kinh tế quốc dân. Đây là một kinh nghiệm để nghiên cứu về lâu dài.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh: Luật này cần phải được nghiên cứu, đánh giá rất kỹ lưỡng để làm sao mà góp phần tái cơ cấu hệ thống tổ chức tín dụng trong giai đoạn hiện nay, tăng cường độ an toàn của từng tổ chức cũng như toàn hệ thống rồi gia tăng khả năng chống chịu của nền kinh tế nói chung của hệ thống tài chính ngân hàng nói riêng.

Sau khi thảo luận, 100% các vị uỷ viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội có mặt tại phiên họp đã biểu quyết tán thành bổ sung dự án Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023.

Nội dung này sẽ trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 5 (tháng 5) và thông qua vào kỳ họp thứ 6 (tháng 10), có hiệu lực từ năm 2024.

Nhật Quang