Chủ động phòng tránh bệnh sán lá gan nhỏ

Mặc dù không có triệu chứng mắc bệnh sán lá gan, nhưng trong một lần cùng con trai đi Quy Nhơn làm xét nghiệm giun đũa chó, nhân tiện, chị Trần Thị Phượng (trú tại xã Ea Bar, huyện Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk) cũng làm các xét nghiệm để xem bản thân có nhiễm loại giun sán nào không. Kết quả khiến chị Phượng bất ngờ, ngoài bị giun đũa chó ra, chị Phượng còn nhiễm sán lá gan nhỏ .

"Tôi thật không biết vì sao mình nhiễm cả hai loại giun, sán cùng một lúc mặt dù tôi rất kỹ lưỡng trong việc chế biến thức ăn cho gia đình. Bác sĩ cho biết, do mới nhiễm nên cũng chưa ảnh hưởng gì nhiều đến sức khoẻ, chỉ cần tuân thủ uống thuốc đều đặn thì bệnh sẽ nhanh chóng được điều trị khỏi" - chị Phượng chia sẻ

Còn trường hợp anh Lê Quang Trần (trú tại phường Ea Tam, TP. Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk) phát hiện bị nhiễm sán lá gan khi cơ thể ngày càng gầy, da xanh xao và thường xuyên đau thắt vùng bụng. Đến Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên khám, làm xét nghiệm máu và được các bác sĩ chẩn đoán bị nhiễm sán lá gan nhỏ.

"Tôi có dấu hiệu đau bụng và sụt cân cách đây khoảng 7 đến 8 tháng nhưng chủ quan không đi khám bệnh vì nghĩ bệnh dạ dày tái phát chứ không nghĩ bản thân bị nhiễm sán lá gan nhỏ. Bác sĩ cũng có khuyên sau khi điều trị khỏi bệnh thì không nên ăn gỏi cá hoặc các món cá chế biến chưa chín vì đây là nguyên nhân chính gây bệnh sán lá gan nhỏ" - anh Trần cho hay.

Theo các bác sĩ Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên, bệnh sán lá gan nhỏ gây nên bởi loài sán có tên Clonorchis sinensis hoặc Opisthorchis viverrini. Gọi là sán lá gan nhỏ vì khi sán trưởng thành, chiều dài của sán chỉ từ 10-20mm, chiều rộng 2-4mm, kích thước này nhỏ hơn nhiều so với sán lá gan lớn. Trứng sán lá gan nhỏ tồn tại và phát triển được trong môi trường nước, trứng sẽ hỏng nếu ở trên cạn hoặc khi nhiệt độ mặt trời quá cao.

Bệnh sán lá gan nhỏ thường xuất hiện ở những người hay ăn thức ăn sống, như: gỏi cá hoặc ăn cá chưa được nấu chín. Khi ăn cá chưa được nấu chín có mang ấu trùng sán lá gan nhỏ, sau khi ăn các ấu trùng này sẽ xuống tá tràng rồi theo đường mật lên, phát triển thành sán lá gan trưởng thành ký sinh và gây bệnh ở đường mật. Thời gian khi ấu trùng xâm nhập cơ thể đến khi sán trưởng thành gây các triệu chứng bệnh khoảng 3-4 tuần.

"Đa số trường hợp nhiễm bệnh sán lá gan nhỏ không có triệu chứng lâm sàng hoặc có một số triệu chứng, như: Rối loạn tiêu hoá, mệt mỏi, chán ăn, gầy sút, nước tiểu vàng, một số trường hợp bị sạm da, gan có thể sưng to dưới bờ sườn, mềm, mặt nhẵn và tiến triển chậm, lúc này có thể đau điểm túi mật" - bác sĩ Nguyễn Ngọc Tiên, Trưởng Khoa khám Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên cho biết.

Theo các bác sĩ chuyên khoa, bệnh sán lá gan nhỏ có các thể: nhẹ, trung bình và nặng. Ở thể nhẹ, giai đoạn đầu đa số không có triệu chứng điển hình, đôi khi có rối loạn tiêu hoá. Ở thể trung bình, tương ứng giai đoạn toàn phát, người bệnh xuất hiện các triệu chứng: toàn thân mệt mỏi, buồn nôn, chán ăn, giảm cân, đau bụng, vàng da... Đối với thể nặng, giai đoạn cuối bệnh nhân càng ăn kém, gầy yếu, sụt cân, giảm sức lao động. Phần lớn người bị bệnh sán lá gan có xơ gan ở nhiều mức độ khác nhau do sán kích thích tăng sinh tổ chức xơ lan toả, đường mật dày lên, kém đàn hồi, có thể bị tắc.

Khi có các triệu chứng của bệnh, đặc biệt khi bản thân có tiền sử ăn gỏi cá thường xuyên hoặc các món ăn từ cá chưa được chế biến chín hoàn toàn, người bệnh nên đến các cơ sở y tế có chuyên khoa ký sinh trùng để được thăm khám, phát hiện bệnh. Việc điều trị sớm thường thuận lợi, bệnh sán lá gan thường đáp ứng tốt với thuốc điều trị.

Để phòng bệnh sán lá gan nhỏ, nên thực hiện ăn chín uống sôi, không ăn gỏi các và các món ăn từ cá chưa được chế biến chín. Tuyệt đối không dùng phân người để nuôi cá, không phóng uế xuống các nguồn nước. Nếu sống ở khu vực có tỷ lệ mắc bệnh sán lá gan cao nên tham gia uống thuốc tẩy sán lá gan nhỏ do y tế địa phương cấp.