Chính phủ và doanh nghiệp đồng hành vượt khó
Cuối tuần qua, Cổng Thông tin điện tử Chính phủ đã tổ chức tọa đàm với chủ đề "Chính phủ và doanh nghiệp: Đồng hành vượt khó".
Buổi tọa đàm có sự góp mặt của ông Phạm Tấn Công - Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), ông Trần Đình Thiên - chuyên gia kinh tế, bà Nguyễn Đức Thạch Diễm - Phó Chủ tịch thường trực HĐQT kiêm TGĐ Ngân hàng Sài Gòn Thương Tín (Sacombank) và ông Hồ Thành Tùng - Tổng Giám đốc Tập đoàn Công nghệ CMC.
Buổi tọa đàm kéo dài 90 phút là nơi các nhà quản lý, chuyên gia, doanh nghiệp cùng phân tích, chia sẻ về đóng góp của doanh nghiệp với nền kinh tế; sự hỗ trợ, đồng hành của Chính phủ và các cơ quan chức năng; những khó khăn, vướng mắc mà doanh nghiệp đang cần xử lý, xem xét; những kiến nghị, đề xuất cụ thể của doanh nghiệp…
Đồng hành khăng khít, kề vai sát cánh
Nói về sự đồng hành của Chính phủ và các cơ quan với cộng đồng doanh nghiệp, ông Phạm Tấn Công cho rằng, đó là sự đồng hành khăng khít, kề vai sát cánh của Chính phủ cùng cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt là trong giai đoạn đại dịch COVID-19.
“Chúng ta nhớ lại thời gian đó, đại dịch đang bùng phát ở Việt Nam và mỗi ngày VCCI nhận được hàng trăm phản ánh, kiến nghị của các doanh nghiệp, đại sứ quán các nước nơi có doanh nghiệp FDI của họ ở Việt Nam. Trên cơ sở đề xuất của VCCI, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo triệu tập Hội nghị gặp gỡ doanh nghiệp toàn quốc, giao VCCI, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cùng Văn phòng Chính phủ triển khai. Đây là hội nghị lớn, quy mô toàn quốc, cả 63 tỉnh thành, có cả Bí thư tỉnh uỷ, Chủ tịch UBND tỉnh tham dự. Đây là "cuộc giải vây ngoạn mục" cho doanh nghiệp trong vòng vây của dịch COVID-19 lúc bấy giờ.
Chính phủ đã thể hiện sự quyết liệt, kịp thời, sáng tạo và đặc biệt lắng nghe các doanh nghiệp, đã có 3 quyết sách rất lớn. Một là chuyển chiến lược phòng, chống dịch từ Zero-COVID sang thích ứng, linh hoạt và chúng ta ứng phó với dịch, sống cùng với dịch. Thứ hai là đã tổ chức tiêm vaccine trong cả nước rất kịp thời. Thứ ba là có các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi và phát triển hậu COVID-19.
Đó là những chính sách rất lớn, giúp doanh nghiệp bảo toàn lực lượng, không bị đứt gãy trong sản xuất. Chúng ta cũng có một giai đoạn ngắn nhưng so với thế giới, Việt Nam chúng ta làm rất tốt, sự đứt gãy là không lớn. Do đó, việc phục hồi sẽ rất nhanh và sẽ tạo điều kiện cho doanh nghiệp có thể phục hồi tốt, chiếm được vị trí mới trong chuỗi cung ứng sản xuất toàn cầu.
Về phía doanh nghiệp trong sự đồng hành này, chúng ta cũng phải ghi nhận tuy gặp nhiều khó khăn nhưng với tinh thần dân tộc cao, đặc biệt là bản sắc của doanh nhân Việt Nam, sáng tạo, năng động, đã đồng hành với Chính phủ, chia sẻ những khó khăn, đóng góp các nguồn lực lớn cho hoạt động phòng, chống dịch, Quỹ vaccine cho đến các nguồn lực về vật chất, con người, tổ chức "3 tại chỗ", duy trì sản xuất, kinh doanh, việc làm cho người lao động, ổn định xã hội. Tôi cho rằng sự đồng hành vừa qua là rất tuyệt vời, kề vai sát cánh" - ông Phạm Tấn Công chia sẻ.
Khó khăn của doanh nghiệp về vốn
Với những gì chúng ta đang nhìn bức tranh kinh tế của thế giới và những biến động chính trị ảnh hưởng rất nhiều và đặc biệt là các biến động về tiền tệ, về lãi suất, ví dụ việc Fed tăng lãi suất và dự kiến sẽ tăng tiếp, lãnh đạo Tập đoàn CMC đã có những trao đổi để đánh giá tình hình kinh tế thế giới có những tác động như thế nào đối với kinh tế Việt Nam.
Ông Hồ Thành Tùng cho rằng: "Đối với Tập đoàn CMC, chúng tôi làm việc với các đối tác nước ngoài rất nhiều, hầu hết là các đối tác công nghệ của Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc. Tất cả những chính sách biến động về kinh tế, tài chính vừa rồi ảnh hưởng khá lớn với Tập đoàn chúng tôi và sẽ tiếp tục ảnh hưởng trực tiếp với Tập đoàn. Là tập đoàn công nghệ, khi chúng tôi có giao dịch với đối tác nước ngoài, thì tỉ giá biến động ảnh hưởng rất lớn. Tôi nghĩ không chỉ riêng chúng tôi mà tất cả các doanh nghiệp Việt Nam, trước đây chưa bao giờ phải đề phòng về tỉ giá và nay tỉ giá thay đổi như vậy chắc chắn sẽ ảnh hưởng trực tiếp. Và trong ngắn hạn, nếu tỉ giá và lãi suất càng ngày càng cao thì ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả kinh doanh.
Trong dài hạn, các doanh nghiệp sẽ khó khăn hơn, khi chúng ta ra các bài toán quyết định đầu tư thì các chỉ số liên quan đến lãi suất hay tỉ giá chúng ta sẽ phải xem xét. Khi chúng ta đưa ra các chỉ số cao thì chúng ta sẽ thấy khả năng đưa ra các quyết định đầu tư khó khăn rất nhiều".
Chia sẻ khó khăn với ông Tùng, bà Nguyễn Đức Thạch Diễm tiếp lời: "Tôi cho rằng, các ngân hàng sẽ phải có giải pháp và giải pháp nào thì chắc chắn sẽ có sự đồng hành của Ngân hàng Nhà nước và Chính phủ.
Theo tôi, đối với ngành ngân hàng, điểm nghẽn cần tháo gỡ thứ nhất là phải giải quyết đồng vốn và thủ tục pháp lý cho lĩnh vực kinh doanh bất động sản. Vì lĩnh vực này rất hạn chế nhưng nếu không khơi thông nguồn vốn cho lĩnh vực này thì nền kinh tế của chúng ta sẽ rất khó phát triển.
Điểm nghẽn thứ hai là hành lang pháp lý đối với công tác chuyển đổi số. Đối với những công ty tài chính, đối với những ứng dụng công nghệ, chúng tôi rất cần những hành lang pháp lý để ổn định trong quá trình phát triển hệ thống".
Khó khăn của doanh nghiệp về bảo toàn chuỗi cung ứng
Phải nói trong thời gian qua, doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn. Sacombank là doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực đặc thù đã nhận thấy có 2 khó khăn chính nổi lên.
"Thứ nhất là chuỗi cung ứng đứt gãy, các chi phí phục vụ cho các doanh nghiệp tăng rất cao. Trong dịch COVID-19, nguồn lực lao động bị ảnh hưởng rất lớn, rồi lạm phát, nền kinh tế suy giảm, doanh nghiệp thiếu hụt nguồn tiền cũng như như tính thanh khoản, cung cầu của nền kinh tế bị ảnh hưởng rất lớn, rồi một số rào cản pháp lý thực sự khó khăn. COVID-19 như vậy, người dân dịch chuyển các hành vi chuyển sang giao dịch mua sắm trực tuyến. Trong bối cảnh như thế, các doanh nghiệp rất khó khăn.
Đối với lĩnh vực ngân hàng, chúng tôi phải thực hiện nhiệm vụ kép vừa phải chống dịch vừa phải vận hành doanh nghiệp của mình, vừa phải đồng hành cùng nền kinh tế. Chúng tôi vừa phải duy trì lãi suất kinh doanh, vừa phải duy trì miễn giảm phí, giảm lãi suất theo chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước và chúng tôi phải đảm bảo tính thanh khoản ổn định duy trì suốt mùa dịch" - bà Nguyễn Đức Thạch Diễm chia sẻ.
Đại diện doanh nghiệp, ông Hồ Thanh Tùng phát biểu: "Đối với Tập đoàn Công nghệ CMC, đó là tình huống khẩn cấp trong thời gian đại dịch, thời gian giãn cách tại thành phố Hồ Chí Minh là một trải nghiệm thực sự rất khó khăn đối với CMC cũng như nhiều doanh nghiệp khác. Điều chúng tôi lo lắng nhất chính là sự an toàn của cán bộ nhân viên. Đã có nhiều trường hợp rất đau lòng trong thời điểm đó. Tập đoàn đã có những chiến lược, kế hoạch để giúp đỡ cho cán bộ công nhân viên ngay trong thời gian khó khăn nhất và trong vùng dịch, ví dụ chương trình hỗ trợ hoặc những chương trình chuẩn bị cho trường hợp dịch có thể bùng phát mạnh hơn cũng như cách mà Tập đoàn có thể làm, đối phó.
Chúng tôi may mắn đã có những quyết định trước, chuẩn bị trước các tình huống để cho khối các dịch vụ. Tập đoàn đã có kế hoạch theo các cấp độ 1 đến cấp độ 4 và nếu chúng tôi bị lock-down hoàn toàn thì sẽ có phương án sản xuất như thế nào hay phương án lock down một phần. Tất cả những chương trình đấy chúng tôi đã lên kế hoạch trước, có quy trình đi theo để làm sao trong tất cả các phương án, các hoạt động của tập đoàn vẫn tiếp tục xuyên suốt.
Một trong những điểm chúng tôi chịu trách nhiệm là không chỉ sản xuất kinh doanh mà Tập đoàn còn chịu trách nhiệm bảo toàn hệ thống Công nghệ thông tin quốc gia. Tất cả các doanh nghiệp, các ngân hàng là khách hàng của chúng tôi đều phải được đảm bảo hệ thống hoạt động. Trong thời điểm mọi người làm việc ở nhà thì CMC có 1/3 cán bộ vẫn phải có giấy phép ra đường, vẫn phải đến các trung tâm dữ liệu để đảm bảo các hệ thống viễn thông cũng như công nghệ thông tin. Bất cứ yêu cầu liên quan đến các hệ thống trục trặc hay CNTT của bộ, ngành, Chính phủ hay của ngân hàng, chúng tôi chắc chắn phải cử cán bộ đi xử lý các tình hướng để đảm bảo cho hệ thống an toàn nhất. Cũng như nhu cầu thời gian đó, toàn bộ hệ thống thông tin phục vụ chống dịch là một trong những yêu cầu mà Đảng, Nhà nước, Chính phủ yêu cầu các tập đoàn công nghệ tại Việt Nam phải sẵn sàng hỗ trợ. Chúng tôi thậm chí phải lấy máy tính cũ mang ra phòng chống dịch để giúp đỡ bởi thời điểm đó đứt gãy sản xuất toàn cầu. Việc có hệ thống thông tin, các hệ thống máy mới, các hệ thống routers của các hãng là cực kỳ khó khăn. Đấy là những gì chúng tôi mong muốn được chia sẻ với tất cả mọi người".
Tư tưởng chiến binh của CMC
Nói về nhu cầu vốn của doanh nghiệp, ông Hồ Thanh Tùng chia sẻ: "Tôi nghĩ nhu cầu vốn của đại bộ phận doanh nghiệp đang rất thiếu, chúng ta cần có khuôn khổ pháp lý hỗ trợ để khai thông dòng tiền. Bản thân Tập đoàn công nghệ CMC là doanh nghiệp lớn, có hệ thống quản trị tốt, hệ thống tài sản cũng như kế hoạch kinh doanh khá tốt. Chúng tôi thực sự không băn khoăn gì nhiều về làm việc với ngân hàng để lấy dòng vốn. Hiện nay, các dự án, kế hoạch phát triển của chúng tôi đều được xây dựng và quản trị rất tốt. Đối với ngân hàng sẽ luôn luôn nhìn nhận các tập đoàn công nghệ, công ty lớn như CMC là khách hàng tốt, được ngân hàng chăm sóc.
Nhưng đối với các doanh nghiệp là khách hàng của chúng tôi, chúng tôi lại nhìn thấy bài toán khác. Năng lực về quản trị, năng lực về chuyển đổi số, năng lực về thông tin và trình bày kế hoạch kém hơn rất nhiều nên họ rất khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn ngân hàng. Trong thời gian dịch COVID-19, khi chúng tôi làm việc với các khách hàng doanh nghiệp của chúng tôi, hầu hết đang trong tình trạng ngưng trệ sản xuất. Một trong những biến chuyển là họ tập trung vào quản trị doanh nghiệp, xây dựng doanh nghiệp và chuyển đổi số. Một số ứng dụng phần mềm đã được đưa vào. Điều ấy giải thích vì sao giai đoạn dịch đi qua, họ bắt kịp và phát triển rất nhanh. Họ đã dành thời gian đáng nhẽ là mất để tập trung vào phát triển sản xuất, tập trung xây dựng quản trị nội bộ cũng như xây dựng sức mạnh của doanh nghiệp. Đấy là cái được trong thời gian dịch mà nhiều khi chúng ta không nói đến, và đấy cũng là cái được lớn nhất khi chúng ta thoát khỏi zero COVID, "bung" lên rất nhanh.
Khi doanh nghiệp đã xây dựng nội lực, hệ thống, chương trình, tôi lại quay lại câu hỏi vốn đâu để phát triển? Tôi nghĩ chúng ta cũng cần hỗ trợ từ Chính phủ cũng như các chương trình thúc đẩy khai thông nguồn vốn. Không những về vốn, khi chúng tôi đi xin một giấy phép nào đó thì quy trình và thủ tục vẫn luôn là bài toán đau đầu nhất, gây ức chế rất lớn. Khi đó chúng ta cần giải pháp, cần có tư tưởng như chiến binh trong thời gian COVID-19, các bên ngồi với nhau và tìm ra hướng giải quyết và ra kết quả. Cuối cùng sẽ là kết quả chứ chúng ta sẽ không muốn nói đến câu chuyện làm thế này thế kia".
Sợ nhất những “cú phanh gấp”
Thảo luận về thị trường vốn và tín dụng thời gian qua, Chuyên gia kinh tế Trần Đình Thiên đánh giá sau 2, 3 năm dịch thị trường đang thiếu vốn kinh khủng, các doanh nghiệp đang ở trạng thái “khát khô”. Việc bơm vốn cho nền kinh tế là việc phải làm. Bơm bằng cách nào, bơm như thế nào để giữ an toàn cho nền kinh tế đồng thời đảm bảo được tăng trưởng kinh tế? Đấy là điều chúng ta phải rất chú ý. Trong bối cảnh thị trường trái phiếu nở rộ, gọi là tăng trưởng nóng, nguồn lực chúng ra kỳ vọng rất nhiều là chương trình phục hồi và phát triển nguồn vốn bơm ra giải ngân lại rất chậm, dẫn tới sự bùng nổ của thị trường vốn tư nhân nhằm giải toả cơn khát. Vừa rồi, Chính phủ đã chỉ đạo giải quyết những sự cố lớn, làm cho thị trường này ngưng lại, tức là “nguồn máu” của tư nhân cũng bị ngưng lại. Nhưng đây là việc bắt buộc phải làm để có thể tạo ra các động lực mới khôi phục đà cả nền kinh tế. Nếu không chúng ta sẽ đánh mất thời cơ.
Vừa qua, Chính phủ đưa ra Nghị định số 65/2022/NĐ-CP về trái phiếu doanh nghiệp là một nỗ lực theo tinh thần như vậy, nhưng làm được là điều không dễ. Chúng ta muốn dịp này là một dịp để doanh nghiệp Việt có cơ hội phục hồi, trỗi dậy mạnh mẽ thì cần phải đặc biệt chú ý đến cấu trúc phát triển vừa hỗ trợ phát triển thị trường tài chính để hỗ trợ doanh nghiệp. Tình thế bất thường thì giải pháp phải khác thường. Ta cứ tuân theo giải pháp thông thường thì không hỗ trợ được vấn đề.
Ông Phạm Tấn Công đồng ý với quan điểm trên và chia sẻ thêm rằng điểm nghẽn đồng thời là điểm nóng bây giờ, cũng là câu chuyện khó nhất đối với Chính phủ trong điều hành kinh tế chính là gỡ bài toán về vốn. Vốn là vấn đề tồn tại hay không tồn tại của doanh nghiệp. Họ sợ nhất là những “cú phanh gấp”, tức là những chính sách không lường trước được. Giai đoạn COVID-19, chúng ta đã giải tốt bài toán khó rồi nhưng tôi cho rằng sắp tới đây giải bài toán này cũng không hề đơn giản. Ông kỳ vọng Chính phủ sẽ có quyết sách đặc biệt. Với sự lãnh đạo rất vững vàng của Thủ tướng trong thời gian qua thì chúng ta sẽ vượt qua được thách thức này.
Nền kinh tế độc lập tự chủ đồng nghĩa với một lực lượng doanh nghiệp Việt Nam mạnh, với nền tảng đạo đức, văn hoá doanh nghiệp cao
Ông Phạm Tấn Công nêu rõ, xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ không chỉ từ Đảng, Nhà nước, từ Chính phủ, mà phải chính từ nỗ lực của các doanh nhân, doanh nghiệp. Từng doanh nhân, doanh nghiệp phải có tầm nhìn, phải xác định sứ mệnh của mình tương xứng với tầm nhìn và sứ mệnh của quốc gia. Có như vậy mới tạo được sự đồng hành và tạo được đội ngũ doanh nhân Việt Nam có tài, có đức, sánh ngang được các cộng đồng doanh nhân thế giới cả về tầm cỡ và năng lực. Chúng ta phải có những doanh nhân lớn, đầu đàn, và cũng có rất nhiều doanh nhân quản trị những doanh nghiệp rất nhỏ, thậm chí nhỏ li ti, thì mới tạo nên nền kinh tế đầy đủ. Nếu không chúng ta sẽ không có sự tự chủ, sẽ có những khoảng trống tạo ra sự phụ thuộc.
Chia sẻ quan điểm về việc này, ông Hồ Thanh Tùng, Tổng giám đốc CMC khẳng định: "Chúng tôi luôn thấm đẫm tinh thần tự chủ, cả lúc lên lẫn lúc xuống, phải có những phương án ứng phó khi khó khăn để tìm ra “con đường sáng”. Chúng ta phải xác định xây dựng để phát triển và tồn tại 50, 100 năm. Nếu chỉ tư duy 10, 20 năm thì cũng chỉ loanh quanh như vậy.
Liên quan đến toàn cầu hoá thì các doanh nghiệp Việt Nam cần khẳng định hai vị thế: Thứ nhất, chúng ta cần thành công ở chính thị trường trong nước, đồng thời xác lập vị thế trên cả thị trường quốc tế, bởi vì các bạn giờ đây cũng tham gia cạnh tranh trực tiếp ở cả 2 thị trường.
Nếu muốn thành công, đối với CMC chúng tôi xác định rõ ràng về tư tưởng của Ban lãnh đạo và toàn thể cán bộ công nhân viên. Việc đầu tiên là luôn khẳng định về cam kết hướng tới khách hàng và mang lại giá trị cho khách hàng. Chúng tôi mong muốn và phải xây dựng nhiều các giá trị mà chúng ta có thể cạnh tranh với đối thủ ngay tại thị trường Việt Nam, và sau đó là thị trường quốc tế.
CMC đã tham gia trong toàn bộ chuỗi công nghệ. Hiện nay, tập đoàn có 10 công ty thành viên, hoạt động trong 4 lĩnh vực chính: Hạ tầng số, Kinh doanh quốc tế, Công nghệ và Giải pháp, Nghiên cứu & Giáo dục, tập trung vào công nghệ và phát triển phần mềm công nghệ thông tin cũng như các giải pháp dịch vụ công nghệ thông tin cho khách hàng trong nước và quốc tế. Gần đây nhất, chúng tôi mở ra lĩnh vực giáo dục và đào tạo thông qua trường Đại học CMC.
Tất cả những việc này đều phải thống nhất về đạo đức kinh doanh và đạo đức nghề nghiệp, cũng như uy tín và cam kết của chúng tôi cho tất cả các lĩnh vực. Đối với CMC, mỗi công ty đều có khó khăn nhất định trong việc khẳng định vị thế cũng như cạnh tranh trong các lĩnh vực hẹp. Nhưng đều sẽ phải thống nhất về tư tưởng trong toàn bộ tập đoàn. Đấy là cách của chúng tôi đang xây dựng và tổ chức".
Kết thúc buổi tọa đàm, toàn thể khách mời thống nhất ý kiến rằng trên cơ sở có kế thừa, ổn định, đổi mới và phát triển, dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự đồng hành của Quốc hội, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự tham gia của người dân và doanh nghiệp, sự hỗ trợ của bạn bè quốc tế, sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt, kịp thời, chủ động, sáng tạo, đồng bộ, hiệu quả của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trên tinh thần tạo mọi điều kiện thuận lợi cho hoạt động phát triển doanh nghiệp bằng các giải pháp cụ thể, đồng bộ cả trước mắt và lâu dài, hoàn toàn tin tưởng và kỳ vọng rằng nhiều xung lực mới cho hoạt động doanh nghiệp sẽ tiếp tục được tạo ra, cộng đồng doanh nghiệp sẽ tận dụng được tối đa các tiềm năng, lợi thế, cơ hội để vững bước vượt qua khó khăn, thách thức; chủ động thích ứng với mọi hoàn cảnh, tình hình, phát triển ngày càng lớn mạnh, bền vững, đóng góp thiết thực vào sự nghiệp xây dựng và phát triển kinh tế, xã hội của đất nước.