Chẳng cần máy bay phương Tây, Nga có lựa chọn khác: Loạt ưu điểm "đè bẹp" Boeing, Airbus

Từ khi tổng thống Nga V. Putin ra lệnh phát động chiến dịch quân sự đặc biệt nhằm vào Ukraine, phương Tây đã tung ra hàng loạt gói trừng phạt nhằm vào Nga. Cũng do các lệnh trừng phạt này, các hãng hàng không Nga bị ảnh hưởng hết sức nghiêm trọng và đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng lớn nhất của họ trong lịch sử hiện đại: Không có máy bay để bay.

Để duy trì hoạt động, mọi phương án có tính khả thi đều được tính đến, trong đó có cả giải pháp "áo cũ còn tốt thì đem ra mặc tạm".

Máy bay thời Xô Viết Tu-214

Tuy nhiên, "áo cũ mà may vải ngoại" lúc này cũng không được phép nên Nga đang cố gắng tìm lối thoát bằng việc đẩy nhanh quá trình tự sản xuất máy bay nội hoàn toàn.

Một trong những giải pháp đó là khôi phục sản xuất máy bay tầm trung có từ thời Xô Viết - Tu-214. Liệu những chiếc Tu-214 sản xuất trong nước có thể thay thế Boeing và Airbus? Liệu chúng có thể sánh ngang về chất lượng và giá cả để thay thế máy bay trong cùng phân khúc của Mỹ và Châu Âu hay không?

Những máy bay nào được sản xuất ở Nga?

Người quan tâm đến hàng không Nga chắc hẳn đã nghe nói tới Sukhoi Superjet 100, loại máy chở khách liên vùng 75-95 chỗ, do Sukhoi cộng tác với một số hãng sản xuất máy bay và các hãng hàng không lớn trên thế giới hợp tác phát triển.

Loại máy bay này hiện nay còn khoảng gần 150 chiếc và hầu như chỉ được sử dụng ở Nga do nó gắn với tai tiếng một vài vụ tai nạn. Gần đây, người ta cũng làm rầm rộ về sự ra đời của "Máy bay chở khách của thế kỷ 21" của Nga ("Магистральный Самолёт 21 века") là MC-21. Tuy nhiên, việc ra đời của dòng máy bay này, nếu thành thực tế, thì ít nhất cũng phải vài ba năm nữa.

"Máy bay chở khách của thế kỷ 21" MC-21

Hôm 6 tháng 4, người đứng đầu Tập đoàn Máy bay Thống nhất (Объединённой авиастроительной корпорации) Yuri Slyusar đã thông báo bắt đầu sản xuất hàng loạt máy bay hạng trung Tu-214 và máy bay thân rộng Il-96 của Nga để thay thế các máy bay Boeing và Airbus của nước ngoài.

Như đã biết, phương Tây đã từ chối cung cấp cho Nga không chỉ máy bay của họ mà còn cả linh kiện của những mẫu máy bay này; và sau đó, EU đã kêu gọi các bên cho thuê ngừng hợp đồng với các công ty vận chuyển của Nga.

Trong các dòng máy bay chở khách của Liên Xô và Nga thì Tu-154 là nổi tiếng và thông dụng nhất, nhưng dòng máy bay này đã phải chấm dứt hoạt động do nhiều nguyên nhân. Đầu năm 1989, một loại Tupolev mới là Tu-204, máy bay chở khách tầm trung hai động cơ, được thiết kế, sản xuất để thay thế cho Tu-154 đã nghỉ hưu.

Sau đó, các biến thể của Tu-204 với tên định danh Tu-214 tiếp tục ra đời với Tu-204-100C và Tu-204-200C. Ngày 22/3 vừa rồi, Phó Thủ tướng Nga Yury Borisov trong chuyến làm việc tại Chi nhánh Tupolev ở Kazan nêu quyết tâm sản xuất trở lại Tu-214 để thay thế hàng nhập khẩu.

Máy bay Nga Ил-96. ảnh © Wikipedia

Người đứng đầu UAC, Slyusar, cho biết thêm rằng theo chương trình Tu-214, mẫu máy bay này đã được lên kế hoạch sản xuất 10 chiếc mỗi năm. Hôm nay nó đã đạt được 20 đơn vị. Chúng tôi đã giải quyết vấn đề liên quan đến chi phí sản xuất ngay cả trước khi có các lệnh trừng phạt chống Nga.

Bây giờ mọi thứ đang diễn ra theo đúng kế hoạch. Các máy bay Superjet 100 và MS-21 hiện đại hơn cũng là những mẫu máy bay đầy hứa hẹn để thay thế hàng nhập khẩu. Nhưng câu hỏi lại nằm ở linh kiện: Phần nhiều trong số chúng được sản xuất ở nước ngoài, sẽ mất thời gian để thay thế và sau đó mới có thể bắt đầu sản xuất hàng loạt.

Thế mạnh Tu-214

Tu-214 là phiên bản hiện đại hóa của Tu-204, có dung tích thùng nhiên liệu lớn hơn, giúp tăng đáng kể phạm vi bay. Chuyến bay đầu tiên của mẫu máy bay này diễn ra vào năm 1996. Đây là những máy bay thân hẹp đường dài chất lượng cao và hiệu quả.

Tu-214 đáp ứng các tiêu chuẩn của thế giới về mức độ tiếng ồn trên mặt đất và mức phát thải các chất độc hại vào khí quyển. Độ cao bay của Tu-214 là 12,1 km, trọng lượng cất cánh tối đa 110,75 tấn, cho phép Tu-214 có thể dễ dàng chứa tới 210 hành khách. Ngoài ra, Tu-214 còn có biến thể chở hàng, là Tu-214F, được thiết kế để mang khối lượng hàng lên tới 32 tấn.

Tu-204C của DHL Aviation. Ảnh © Wikipedia

Chiều dài cánh của Tu-214 dài hơn 1,69 m so với Airbus A321 và 4,09 m so với Boeing 737-900; tốc độ bay có thể so sánh được: 850 km/h đối với Tu-214, 840 km/h đối với Airbus A321, 852 km/h đối với Boeing 737-9. Tốc độ này phù hợp với sức chứa tương ứng: 210 người cho Tu-214, 220 người cho Airbus A321, 189 người cho Boeing 737-9 (215 người cho biến thể ER).

Xét về phạm vi bay, Tu-214 vượt trội đáng kể so với các đối thủ với quãng đường bay là 6.500 km, trong khi đó thì Airbus A321 chỉ có quãng đường bay 5.950 km, và Boeing 737-9 là 5.800 km. Độ cao tối đa của Tu-214 cũng tương đương.

Trên cơ sở chiếc Tu-214 chở khách, đã có phiên bản chở hàng của Tu-214F, cũng như kiểu chở hàng của Tu-214C3, nếu muốn, có thể dễ dàng luân chuyển thành phiên bản chở hàng hoặc chở khách. Trong quá trình tiếp tục sản xuất hàng loạt Tu-214, có thể hiện đại hóa loại máy bay này bằng những phát triển trên Tu-204SM.

Máy bay Tu-214 của hãng hàng không Cu Ba.

Đối với vận chuyển trong nước, Tu-214 là một lựa chọn tuyệt vời. Hành khách trên các diễn đàn khác nhau nhận xét rằng mức độ thoải mái trong cabin của Tu-214 có thể không những tương đương mà còn vượt trội so với tàu bay cùng hạng từ Boeing hay Airbus.

Sau đây là nhận xét của hành khách từ một trong những diễn đàn chuyên ngành: "Tôi đã bay trên nhiều máy bay cả nội và ngoại. Có điều gì đó để so sánh nhỉ? Tôi không mong đợi gì hơn từ nhà sản xuất của chúng ta. Nó [hàng nội địa Nga] thậm chí còn tốt hơn Boeing và Airbus - tất nhiên tôi nói đây là với tư cách là một hành khách. Để rõ hơn, các bạn cần hỏi các phi công."

Và khi hỏi phi công thì cựu cơ trưởng Tu-214, Sarik Khakobyan chia sẻ những ấn tượng của mình:

"Những ưu điểm chính của Tu-214 là độ tin cậy cao và tầm bay xa. Máy bay có diện tích cánh lớn, khả năng điều khiển ổn định hơn ngay cả trên những sân bay khó bay và nói chung là thoải mái hơn đáng kể so với hầu hết các máy bay cùng phân khúc. Để di chuyển hàng không nội địa thì đây rõ ràng là một chiếc máy bay tuyệt vời.

Chi phí sản xuất các loại máy này thấp hơn ở Châu Âu và Hoa Kỳ. Nói về tính kinh tế thì mức tiêu thụ nhiên liệu cụ thể hơi khác một chút, nhưng không có gì là quan trọng, bởi chênh lệch phần trăm không đáng kể. Xét việc thay thế cho Boeing và Airbus, đây là một chiếc máy bay tuyệt vời."

Máy bay ТУ-204 Red Wings. Ảnh Shutterstock

Chi phí để sản xuất mỗi chiếc Tu-214 là khoảng 25–30 triệu đô la. Trong khi đó, đối thủ cạnh tranh từ châu Âu là Airbus A321 có giá cao hơn ít nhất 4 lần - 110 triệu USD. Boeing 777-300ER cỡ lớn - 360 triệu USD, Boeing 737-800 - 106 triệu USD.

Tức là, trung bình một chiếc Tu-214 sẽ có giá rẻ hơn Airbus hay Boeing từ 5-10 lần, nhưng do lâu nay những chiếc máy bay này không được chủ động cho thuê nên không được các hãng hàng không quan tâm.

Sau khi bắt đầu sản xuất hàng loạt, Tu-214 có thể giải quyết nhiều vấn đề, bao gồm cả giảm giá vé máy bay; ngoài ra, việc cho thuê có thể sẽ rẻ hơn nếu đem so sánh với việc thuê chỉ một chiếc máy bay nước ngoài vốn đã tốn khoảng hai triệu đô la một năm, chưa kể chi phí bảo trì.

Tất nhiên, cũng phải tính toán cả những ưu và khuyết điểm khác nữa, nhưng trong tình hình hiện nay, một giải pháp có thể thúc đẩy sản xuất máy bay nội địa được xem là một phương án tối ưu và rất được các chuyên gia ủng hộ.

Trung Quốc hồi sinh công nghệ hàng không Pháp, Anh từng "bỏ xó": 1 mũi tên, 2 con đại bàng