Các ngân hàng Đông Nam Á đối mặt với nguy cơ vỡ nợ gia tăng

Các ngân hàng ở ASEAN đang đối mặt với rủi ro lớn liên quan tới khoản vay của họ do chênh lệch lãi suất cao khi thời kỳ nguồn tiền rẻ đã kết thúc.

Từ Singapore đến Thái Lan, các ngân hàng đang theo dõi sổ sách để xem liệu có khoản vay nào không thể thanh toán hay không. Động thái này diễn ra trong bối cảnh chi phí đi vay trên toàn cầu liên tục tăng và kinh tế thế giới được cho là sẽ rơi vào suy thoái trước nhiều “cơn gió ngược”, từ căng thẳng địa chính trị tới lạm phát cao kéo dài.

Ba ngân hàng lớn nhất của ASEAN, gồm DBS Group Holdings, Oversea-Chinese Banking Corp. và United Overseas Bank, đều đang hướng sự chú ý tới quyết định thiết lập lãi suất cho vay từ Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed).

Với việc Fed duy trì chiến lược tăng lãi suất trong năm nay để kiềm chế lạm phát, các ngân hàng Singapore được hưởng lợi khi biên lãi ròng tăng lên.

Ví dụ, ngân hàng lớn nhất Đông Nam Á, DBS, tuần trước báo cáo lợi nhuận ròng tăng 32% so với cùng kỳ năm ngoái lên kỷ lục 2.24 tỷ đô la Singapore (1.6 tỷ USD ) trong quý 3/2022. Thu nhập lãi thuần trong cùng kỳ cũng tăng 23% so với quý trước lên 3.02 tỷ đô la Singapore.

Piyush Gupta, giám đốc điều hành của DBS, cho biết: “Chúng tôi bước vào năm 2023 với bảng cân đối kế toán mạnh mẽ và khả năng nắm bắt tăng trưởng đã được chứng minh… Điều này cho phép chúng tôi tiếp tục tạo ra lợi nhuận cho cổ đông”.

Đồng thời, DBS và các ngân hàng khác cũng đang xem xét rủi ro tín dụng liên quan tới những khoản vay không bền vững. Trong một báo cáo được công bố vào tháng 10/2022, Malayan Banking của Malaysia cảnh báo về những hậu quả mà các ngân hàng Singapore phải đối mặt từ hoạt động cho vay ở khu vực Bắc Á.

Chất lượng tài sản liên quan đến bất động sản

Chuyên gia phân tích Thilan Wickramasinghe của Maybank lưu ý: “Một rủi ro quan trọng cần đề phòng là chất lượng tài sản của khu vực Bắc Á đang xấu đi, điều này có thể khiến chi phí tín dụng lên cao hơn. Chúng ta không thể bỏ qua việc lĩnh vực bất động sản của Trung Quốc vẫn đang rất chật vật cũng như tác động lây lan tiềm ẩn của nó đối với bảng cân đối kế toán”.

Lĩnh vực bất động sản, chiếm khoảng 1/4 tổng sản phẩm quốc nội, của Trung Quốc bị ảnh hưởng khi những công ty ngập trong nợ nần lần lượt vỡ nợ trái phiếu, khiến nhiều dự án bất động sản nhà ở chưa thể hoàn thành. Kết quả, người mua nhà trên toàn quốc tạm ngừng thanh toán khoản vay thế chấp và niềm tin vào lĩnh vực này cũng suy giảm nghiêm trọng.

Ngân hàng UOB có 17% tổng danh mục nợ có liên quan đến tài sản của Trung Quốc vì đây vốn dĩ là thị trường lớn nhất của họ về địa lý sau Singapore. Trong báo cáo kết quả kinh doanh quý 3/2022, ngân hàng này nhấn mạnh rằng các công ty bất động sản Trung Quốc đã tạo ra 3 tỷ đô la Singapore giá trị sổ sách của họ.

“Thị trường đang quan ngại rất lớn đối với các tài sản của Trung Quốc đại lục. Chúng tôi cũng đang theo dõi sát danh mục đầu tư này”, giám đốc tài chính của UOB, Lee Wai Fai, cho hay.

Sau báo cáo kết quả kinh doanh của UOB và một số ngân hàng ngang hàng khác, Moody's Investors Service nhấn mạnh áp lực đang đè nặng lên các công ty bất động sản Trung Quốc – đối tượng sở hữu một phần khoản vay có vấn đề tại các ngân hàng Singapore. Cơ quan xếp hạng này cũng nhận định chất lượng tài sản của họ đã giảm xuống do lãi suất cao gây áp lực lên người đi vay.

“Khả năng sinh lời của các ngân hàng Singapore sẽ giảm sút vào cuối năm 2023 vì họ phải tăng cường dự phòng rủi ro đối với các khoản vay, đặc biệt là khi chất lượng tài sản bị dự báo sẽ suy giảm khi lãi suất tăng. Điều này cũng sẽ hạn chế đà tăng trưởng cho vay”, Moody's Investors Service cho hay.

Rủi ro tín dụng

Các ngân hàng khác ở ASEAN cũng đang phải đối mặt với rủi ro tín dụng. Trong báo cáo hồi tháng 10/2022, công ty nghiên cứu tài chính CreditSights lưu ý Thái Lan nằm trong số các quốc gia có tỷ lệ nợ hộ gia đình trên GDP tương đối cao.

“Các khoản vay thế chấp thả nổi đóng góp phần lớn vào hoạt động cho vay thế chấp tại các ngân hàng Thái Lan”, báo cáo cho biết, đề cập đến các khoản vay mua nhà thường biến động theo môi trường lãi suất.

Lãi suất thả nổi sẽ tăng lên khi thời kỳ tiền rẻ kết thúc và điều này sẽ tạo thêm gánh nặng cho những người đang cố gắng trang trải cho các khoản nợ mua nhà của họ. Đồng thời, nó làm tăng nguy cơ rằng phần lớn khoản vay của các ngân hàng này sẽ không thể thanh toán.

CreditSights nhấn mạnh rằng ngân hàng Bangkok Bank có 80% khoản vay thế chấp có lãi suất thả nổi, còn TMBThanachart Bank có tới 90%.

“Thái Lan có vẻ như gặp thách thức cực kỳ lớn khi nợ hộ gia đình ở mức cao và triển vọng kinh tế không mấy lạc quan. Các ngân hàng ở đây nhận thức được tác động của việc lãi suất tăng đối với khách hàng nên họ đang tích cực tìm cách xác định những người đi vay có dấu hiệu khó khăn về tài chính sớm nhất có thể”, CreditSights cho hay.

Còn trong báo cáo được công bố vào tháng 11/2022, CreditSights lưu ý các ngân hàng của Indonesia, dù có khả năng sinh lời tốt và biên lợi nhuận cao hơn nhờ lãi suất cho vay cao, cũng đang chật vật vì triển vọng không đồng nhất trong chất lượng tài sản của họ.

Ví dụ, đối với ngân hàng quốc doanh Bank Negara Indonesia và Bank Tabungan Negara, CreditSights chỉ ra rằng tốc độ cải thiện chất lượng tài sản hoặc đã chậm lại hoặc không đổi.

Cơ quan quản lý tài chính của Indonesia đã đưa ra chương trình tái cơ cấu khoản vay đối với những người đi vay bị ảnh hưởng nặng nề bởi dịch Covid-19, song chính sách này dự kiến sẽ kết thúc trong quý 1/2023. Giới chức Indonesia cho biết chương trình có thể được gia hạn hạn chế đối với những ngành chưa phục hồi từ đại dịch.

Nguy cơ vỡ nợ các hộ gia đình, doanh nghiệp vừa và nhỏ

Trong một báo cáo ban hành vào tháng 10/2022, Fitch Solutions cũng đưa ra tình hình tương tự đối với các ngân hàng ở Malaysia. Đặc biệt, họ đánh giá có thể xảy ra vỡ nợ vì các hộ gia đình và doanh nghiệp vừa và nhỏ không thể tiếp tục trả nợ sau khi chương trình hỗ trợ trả nợ kết thúc. Và hiện cũng đã có một số doanh nghiệp vay nợ đã vỡ nợ.

“Chúng tôi dự đoán các khoản nợ xấu sẽ tiếp tục tăng trong những quý tới sau khi chính phủ cắt giảm các biện pháp hỗ trợ. Lãi suất cao hơn và lạm phát gia tăng cũng sẽ khiến tình trạng vỡ nợ tiếp tục tăng trong những quý tới”, Fitch Solutions nhận định.

Kim Dung (Theo Nikkei Asia)