Bộ trưởng Bộ Giáo dục và đào tạo lý giải tình trạng thiếu giáo viên

Giảm biên chế giáo viên gây ra tình trạng bất hợp lý

Đại biểu Trần Thị Thanh Hương (tỉnh An Giang) đề nghị Chính phủ và các bộ ngành sớm quan tâm xem xét việc tinh giản biên chế trong ngành giáo dục cho phù hợp hơn.

Theo số liệu của Tổng cục thống kê, trong 10 năm qua, học sinh cả nước tăng 4 triệu, tương đương với 22,51%, trong khi đó số giáo viên tăng 8,7%. Nếu tính riêng bậc phổ thông, học sinh tăng hơn 21% còn giáo viên giảm 4,05%.

Đại biểu Trần Thị Thanh Hương (tỉnh An Giang)

"Theo Bộ Giáo dục và đào tạo, cả nước còn thiếu khoảng 95.000 giáo viên các cấp. Đồng thời thừa giáo viên cục bộ ở nhiều địa phương, cấp học. Bộ Giáo dục và đào tạo cũng đã có nhiều nỗ lực khắc phục tình trạng này nhưng vẫn chưa đạt kết quả như mong đợi" – đại biểu Hương nêu rõ.

Theo ĐBQH tỉnh An Giang, cùng với các ngành, các cấp, ngành giáo dục cũng thực hiện lộ trình giảm 10% biên chế mỗi năm. Tuy nhiên, đối với ngành giáo dục, đặc biệt đối với giáo dục phổ thông thì hầu hết các trường đều có đặc thù nhất định, xác định rõ định mức giáo viên đối với từng cấp học. Chính vì vậy, việc thực hiện giảm 10% biên chế viên chức hàng năm đối với hệ thống giáo dục phổ thông gây ra tình trạng bất hợp lý và rất khó khăn cho ngành giáo dục.

Đại biểu kiến nghị Chính phủ xem xét, chỉ đạo việc đảm bảo lực lượng lao động trong ngành giáo dục theo định mức quy định với tinh thần có học sinh có lớp học thì phải có đủ giáo viên.

Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa (tỉnh Đồng Tháp) phát biểu tranh luận tại hội trường về vấn đề nguyên nhân giáo viên nghỉ việc.

Đại biểu Hoa khẳng định nguyên nhân của giáo viên nghỉ việc không chỉ do việc giáo viên chuyển dịch từ khối công lập sang khối tư thục. Theo số liệu đầy đủ của cả bậc tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông cùng thông tin tập hợp từ Cục Nhà giáo cho thấy, số lượng giáo viên nghỉ việc là hoàn toàn là số giáo viên chuyển ra khỏi ngành giáo dục, họ chưa có số liệu về khối công lập chuyển sang tư thục.

Đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa (tỉnh Đồng Tháp)

Qua khảo sát, giám sát, đại biểu nêu rõ, cho đến thời điểm này giáo viên trường công chuyển sang trường tư đang rất ít. Đây là một hiện tượng không bình thường. Trong bối cảnh chúng ta đang triển khai đổi mới chương trình giáo dục phổ thông, cần rất nhiều giáo viên thì số lượng giáo viên hiện nay là không đảm bảo.

Về nguyên nhân, đại biểu cho rằng có vấn đề về lương, có vấn đề về áp lực công việc, có vấn đề liên quan tới việc giáo viên không đủ điều kiện để đáp ứng những yêu cầu của chương trình giao thông phổ thông mới. Cụ thể, có một bộ phận giáo viên phản ánh là họ được đào tạo một môn nhưng phải dạy tích hợp, họ không đủ tự tin đứng trước học sinh.

Đại biểu cho rằng, sắp tới ngành giáo dục chắc chắn sẽ phải đối mặt với vấn đề thiếu giáo viên . Do vậy, chúng ta cần phải phân tích thật kỹ những vấn đề liên quan đến tiền lương, điều kiện môi trường làm việc của giáo viên. Ngành giáo dục cần quan tâm thêm đến việc chuẩn bị triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới, bởi hiện tại giáo viên đang thiếu rất nhiều.

Cần bù đắp bổ sung 107.000 giáo viên bị thiếu tới năm 2026

Trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và đào tạo Nguyễn Kim Sơn đã làm rõ thêm về vấn đề thiếu giáo viên và vấn đề giáo viên bỏ việc. Theo Bộ trưởng, đây là 2 vấn đề khác nhau nhưng cũng có mối liên hệ mật thiết với nhau.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và đào tạo Nguyễn Kim Sơn

Về việc thiếu giáo viên, ngành giáo dục phối hợp với ngành nội vụ đã tính toán và xác định số lượng giáo viên thiếu từ nay tới 2026 phải bù đắp bổ sung là 107.000. Con số này được tính toán để bù đắp đảm bảo duy trì hoạt động dạy và học được bình thường, đồng thời thực hiện các mục tiêu đổi mới và mục tiêu nâng cao chất lượng.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn chỉ ra nguyên nhân của tình trạng thiếu giáo viên là do số lượng giáo viên vốn đã không đủ từ nhiều nay, lại thêm số lượng giáo viên bỏ việc, giảm biên nhiều năm không tuyển nhỏ hơn số nghỉ hưu.

"Tính từ tháng 9/2015, tổng số học sinh là trên 19 triệu. Đến tháng 9/2022, số học sinh là trên 23 triệu. Trong khi số giáo viên vào tháng 9/2015, 1,156 triệu giáo viên ở bậc phổ thông và đến tháng 9/2022 là 1,227 triệu giáo viên. Như vậy nhích hơn 100 nghìn giáo viên trong khi số học sinh tăng trên 3 triệu. Đây là việc thiếu do vấn đề tăng số học sinh do tăng dân số tự nhiên, thiếu giáo viên do biến động từ một số vùng miền dồn về các thành phố lớn và các khu công nghiệp. Do vấn đề về dịch bệnh tác động đến các trường mầm non phải đóng cửa" – Bộ trưởng nêu một số vấn đề.

Bên cạnh đó, trưởng ngành giáo dục cho rằng, việc thiếu giáo viên còn bởi chuẩn tỷ lệ giáo viên trên học sinh và tỷ lệ số học sinh trên lớp: "Muốn nâng cao chất lượng thì không thể duy trì số lượng học sinh quá lớn trên lớp. Nếu số lượng học sinh trên lớp 60, 65 hoặc thậm chí hơn thế thì sẽ rất khó có thể nâng cao chất lượng dạy và học".

Ngoài ra, còn một số nguyên nhân khác như thiếu nguồn tuyển, do phải triển khai một số môn học mới trong chương trình giáo dục phổ thông như ngoại ngữ, tin học, mỹ thuật…

Về giải pháp, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và đào tạo cho biết, vừa qua Bộ Chính trị và Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Chính phủ đã duyệt và giao cho ngành giáo dục 65.000 chỉ tiêu và sẽ tuyển dần trong từ nay đến năm 2026. Riêng năm 2022 được duyệt 27.850 chỉ tiêu, các Sở Nội vụ của các tỉnh phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo cùng các đơn vị đã bắt đầu công việc tuyển dụng giáo viên. Ngoài chỉ tiêu mới, các tỉnh, thành tuy thiếu chỉ tiêu nhưng vẫn đang tồn đọng trên 10.000 chỉ tiêu từ các năm cũ vẫn chưa tuyển được. Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn đề nghị các địa phương vừa tuyển số mới, vừa tiếp tục tuyển số cũ để đáp ứng được nhu cầu.